Neracionalnim korišćenjem zemljišta, vode, vazduha, biljnog i životinjskog sveta u intenzivnoj poljoprivrednoj proizvodnji, narušava se celokupna ravnoteža.
U razvijenim zemljama Evrope poljoprivreda je sve više usmerena ka održivoj poljoprivrednoj proizvodnji. Kao najčešći oblik održive poljoprivrede je organska poljoprivreda.
U organskoj poljoprivredi sve češće se javlja potreba za intenzivnijim plodoredom uz prisustvo useva na oranicama tokom cele godine, gajenjen združenih i pokrovnih useva. Kao pokrovni usevi najčešće se susreću prava žita (Poaceae) i leptirnjače (Fabaceae), a zbog svojih bioloških i agronomskih osobina sve češće su zastupljene i kupusnjače (Brassicaceae).
Kupusnjače su poznate po svom brzom rastu, velikoj produkciji biomase i usvajanju velikih količina hranljivih materija. Međutim, kupusnjače sve više privlače pažnju zbog mogućnosti da se njihovom upotrebom u pokrovnim usevima upravlja štetočinama. U pokrovnim usevima za različite namene najčešće se koriste: uljana repica (Brassica napus), bela slačica (Sinapis alba), smeđa slačica (Brassica juncea), repa ugarnjača (Brassica rapa rapifera), stočna rotkva (Raphanus sativus), uljana rotkva (Raphanus sativus var. oleifera) i druge .
Kupusnjače usvajaju hraniva iz dubljih slojeva zemljišta pa ih zasnivanjem u pokrovnom usevu čine dostupnim za naredni usev. Usled efekata stvaranja kisele reakcije zemljišta oko korena, pospešuju usvajanje fosfora, zbog čega su pogodne da se koriste kao zelenišno đubrivo. Biljni ostaci kupusnjača brzo poboljšavaju strukturu i plodnost zemljišta jer imaju povoljniji C:N odnos od žita. Usvajanjem azota iz zemljišta, kupusnjače spečavaju njegovo ispiranje, čuvaju ga za naredni usev, a time sprečavaju i zagađenje podzemnih voda.
Pokrovni usеvi zasnovani na kupusnjačama mоgu igrаti vаžnu ulоgu i u suzbiјаnju štetnih nеmаtоdа, jer većina ovih biljnih vrsta ima status loših domaćina. Unošenjem njihove biomase u zemljište, deluju kao biofumiganti, pa se primenom ove tehnologije u plodoredu, brojnost nematoda iz godine u godinu smanjuje.
Povoljan uticaj unošenja biomase kupusnjača na sadržaj organske materije u zemljštu je dodatna korist od ove biološke mere. Takođe, svojim cvetovima kupusnjače privlače veliki broj korisnih insekata polinatora, predatora i parazitoida.
Setvu ozimih kupusnjača za zasnivanje pokrovnih useva trebalo bi obaviti što ranije, krajem leta. Prerana setva može nepovoljno da utiče na njihovo prezimljavanje, dok kašnjenje smanjuje efekat dejstva pokrovnog useva. Preporuka je da se setva obavi 4 nedelje pre ranih jesenjih mrazeva. Ako biljke pre prvih mrazeva dostignu fazu rozete (6 do 8 listova), većina kupusnjača dobro prezimljava.
Setva kupusnjača u proleće daje slabije rezultate, a nju bi trebalo obaviti što ranije, pa se kao problem javljaju niske temperature zemljišta. Da bi se zemljište u proleće pripremilo za setvu glavnog useva, pokrovni usevi ozimih kupusnjača uništavaju se dve do tri nedelje pre setve glavnog useva. Na taj način formira se sloj biljnih ostataka na površini zemljišta (malč), koji čuva zemljišnu vlagu i povećava infiltraciju vode od padavina, čime se stvaraju povoljni uslovi za zasnivanje glavnog useva.
Kupusnjače se mogu sejati na strništima početkom leta za proizvodnju biomase, kao i za kontrolu štetnih organizama i korova. U takvim uslovima biomasa kupusnjače tokom zime izmrzne, formirajući suvi malč.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
