NOVI SAD – Svi oni koji su živeli u Novom Sadu želeli su mostovima da povežu Bačku i Srem, jer na takav način spajane su ne samo obale već i ljudi, njihove želje, snovi, životi i priče.
Nakon tragičnog perioda i posle Drugog svetskog rata, Novom Sadu je bio potreban novi demografski i urbanistički plan, naš grad tada je doživeo svojevrstan građevinski i saobraćajni bum.
Ukidanjem tranvajskog saobraćaja, stvorila se potreba za premeštanjem železničkog čvorišta sa mesta današnje Limanske pijace na mesto sadašnje stanice, što je iziskivalo obaveznu izgradnju železničko-drumskog mosta.
Tada se gradio železničko-drumski lučni most na Dunavu od prenapregnutog betona čelične armature dužine 377 metra i širine 20,1 metara, sa dva luka različitog raspona od 211 metara (što je bio evropski rekord) i 165,7 metara.
Zbog toka reke u tom delu Dunava, bilo je neophodno da se obezbedi plovni profil za brodove, odnosno prolaz brodovima u gabaritu širine 100 metara.
Originalni most je građen od avgusta 1957. do 1961. godine po projektu inženjera Branka Žeželja, vrhunskog građevinskog inženjera i oca prenapregnutog betona na našim prostorima.
Do tada se nije dogodila slična građevinska bravuroza. Bio je to najveći most u Evropi u svojoj klasi.
Zbog takve građevinske inovativnosti izražavane su sumnje za nosivost i bezbednost mosta, pa je tako sam Branko Žeželj insistirao da se u toku testiranja nalazi u čamcu ispod mosta dok preko njega prelazi najteža vozna teretna kompozicija i time pokazao koliko su brige bile bespotrebne.
Svečano je pušten u saobraćaj 23. oktobra 1961. godine, a služio je građanima svega 38 godina nakon čega je srušen za vreme NATO bombardovanja.
U toku bombardovanja most je gađan iz više direktnih pogodaka po sredini, nakon čega je 23. aprila 1999. godine tek iz šestog puta srušen, odlazeći u istoriju kao najteže oboren most.
Ovaj most po mnogo čemu je bio autentičan, a posebno po širini lukova koji su omogućavali da se omladina penje po njima, skače u Dunav ili čak vozi motorima i Fićom, što je naravno bilo samo za one najhrabrije (čitaj najluđe) Novosađane, željne dokazivanja.
Posle više od decenije, a nakon izrađene projektne dokumentacije, potpisivanja ugovora o izgradnji i finansiranju, novi most je počeo da se gradi 2012. godine.
Novosađani su na korišćenje 2018. godine dobili novi Žeželjev most koji se nalazi na pet stubova, dužine 474, a širine 31,45 metara, predviđen za železnički, automobilski, biciklistički i pešački saobraćaj.
Projektom, novi most je zadržao vizuelni identitet nekadašnjeg, s tim što su lukovi sastavljeni od čelika umesto od prenapregnutog betona.
Takođe kao i prethodni sastoji se od dva luka sa malim izmenama, odnosno jedan luk je dužine 219 metara i visine od 42 metara i drugog od 177 metara dugačkog i 34 metara visokog.
Da bi putnički voz dosegao brzinu od 160 kilometara na sat ili teretni voz koji razvija brzinu od 120 kilometara po času, most je rađen prema evropskom standardu i tehničkim uslovima nemačkih pruga.
Ovaj građevinski podvig vredeo je 54 miliona evra, čime je postignuta ponovna železnička spona između Beograda i Budimpešte odnosno veza između Srbije i međunarodnog železničkog saobraćaja.
Današnji Žeželjev most po ugledu na nekadašnji zadržao je njegovu prvobitnu lepotu i autentičnost koja je krasila grad i bila onaj neodvojivi deo odlazeće razglednice Novog Sada u svet.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
