BAČ – Savremeni gradovi uveliko su premašili okvire svojih nekadašnjih granica i utvrđenja, a kapije grada zamenili su izlazi sa autoputeva i magistrala. U Baču se i danas mogu doživeti ambijenti ceremonijalnih kapija, tvrđave i dvoraca, koji su, makar delimično, odoleli rekonstrukcijama i preuređenjima prema zakonitostima savremenog urbanog razvoja.
Tvrđava Bač
Najbolje očuvano srednjevekovno utvrđenje u Vojvodini nalazi se upravo na teritoriji opštine Bač. Tvrđava podignuta u 14. veku značajan je spomenik širenja granica kraljevstva Roberta Anžujskog, a danas predstavlja jedinstven lokalitet koji svedoči o kontinuitetu života i urbanog razvoja Podunavlja.
Trapezoidno utvrđenje sazidano od opeke, obuhvatalo je više objekata karakterističnih za arhitekturu evropskih srednjevekovnih fortifikacija. Donžon kula kvadratne osnove sa gotičkom kapelom ističe se po orijentaciji dijagonala prema stranama sveta, dok je kružna kula sa balkonima i spiralnim stepeništem jedinstven primer ovakvog stila fortifikacione arhitekture u Srbiji. Orijentacija kula prema jezeru čak je i u putopisima iz 17. veka opisana kao „kosmorama”, a čitav ambijent utvrđenja poređen je sa carskim odmaralištima širom Evrope.
Dekorativni elementi palata izvedeni su od opeke, sa detaljima od terakote i kamena, a celovitost ambijenta po ugledu na evropska utvrđenja, tvrđava u Baču dobila je u 15. veku, produbljivanjem vodenih rovova oko tvrđave. Stvaranje celokupnog vizuelnog izraza tvrđave istovremeno se oslanjalo na arhitektonske detalje, ali i na prirodno okruženje ravnice sa Dunavom u blizini, i rekom Mostongom, čiji je meandar formirao uzvišenje na kom je tvrđava podignuta.
Zdanje je napušteno 1704. godine, da bi 1948. dobilo status spomenika kulture. Danas je donžon kula u potpunosti rekonstruisana, i dostupna za posete turistima, kojima se pruža mogućnost da vide autentični krajolik srednjevekovnog utvrđenja, naglašen estetikom ruševina koje svedoče o protoku vremena na ovim prostorima.
Gradska kapija „Šiljak”
Srednjevekovni ceremonijalni ulazak u grad može se u Baču doživeti i danas, prolaskom kroz kapiju „Šiljak”, na istočnom delu kompleksa utvrđenja. Četvorougaonu kapiju od opeke karakterišu luk i gotičke bifore, koje svedoče o implementaciji evropskog stila. Pokrivena kula na kojoj je sačuvana jedna etaža, nekada je predstavljala ulazak u srednjevekovni grad, a danas razdvaja kompleks graditeljskog nasleđa i savremeni grad, pri čemu zadržava svoju nekadašnju funkciju. Nekada se iz ruralnog predela kroz „Šiljak” ulazilo u urbanizovanu sredinu, a danas je portal između dva vremena – srednjevekovnog i savremenog.
Nekadašnji pokretni most preko meandara Mostonge više ne postoji, ali podgrađe u koje se ulazi kroz kapiju „Šiljak” i danas ima tridesetak kuća. Vizuelne karakteristike ambijenta i bez rekonstrukcije, čuvaju tragove urbane memorije utvrđenja i njenih nekadašnjih bedema i palisada.
Dvorac Fric-Hristić
Da dvorci, zamkovi i bajkovita arhitektura ne moraju da se vezuju samo za srednji vek, pokazuju i ostaci dvorca Fric-Hristić, izgrađenog na samom prelasku iz 19. u 20. vek. Velelepno zdanje podignuto u klasicističkom stilu svedoči o kontinuitetu urbanog razvoja opštine Bač, kao i o primeni nezaobilaznih arhitektonskih trendova iz cele Evrope. Objekt se nekada sastojao iz dva dela, sa naglašenim tremovima i ulaznim zonama, bez prekomerne upotrebe dekorativne plastike na fasadi. Nakon prenamene objekta, srušeni su reprezentativni elementi karakteristični za stambene vile sa početka 20. veka, a sam objekt je bio korišćen kao osnovna škola. Na osnovu arhivskih fotografija i preostalih elemenata objekata, može se steći uvid u fragment koji svedoči o nekadašnjem izgledu elitnih stambenih vila iz predratnog perioda.
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
