SAMOŠ – Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikolaja u Samošu spada u veće i raskošnije crkve na tlu Banata, pa i Vojvodine. Izgradnja je počela 1840. godine, a crkva je osvećena 1847. godine.
Hram je posvećen prenosu moštiju svetog Nikole 22. maja, kada je i hramovna slava.
Inače, prva crkva u Samošu bila je izgrađena od blata i pruća i bila je malih dimenzija. U njoj su bili položeni crkveni predmeti koje su sa sobom, između 1802. i 1806. godine, doneli doseljenici, Srbi iz Sečnja i Čavoša u Rumuniji.
Ova crkva spada u veće i raskošnije crkve u Vojvodini, što dokazuje podatak da u lađu crkve može da stane 1.000 vernika. Zidana je od tvrdog materijala, tako da do većih popravki nije došlo sve do 1904. godine. Poseduje i horsku galeriju, a zidana je kao i sve prečasne crkve sa jednim tornjem.
Samoška crkva je u početku imala 4 zvona, koja su skinuta i pretopljena za vreme Mađarske bune od 1848. do 1849. godine. Zanimljivo je da meštani ne veruju da su zvona pretopljena, već su ubeđenja da su zvona u Budimu i da tamo i danas zvone.
Ikonostas čine ikone prenesene iz Sečnja i Čavoša, a bogorodičin i arhijerejski tron naslikao je Uroš Predić. Delovi ikonostasa, iako uklopljeni u jednu celinu, značajno se razlikuju jedan od drugog i delo su ruku dvojice nepoznatih majstora, čija je stilska i likovna orjentacija potpuno suprotna.
Pretpostavlja se da je jedan od majstora Nedeljko Popović, predstavnik poslednje generacije slikara vezanih za tradiciju srednjevekovnog balkanskog živopisa u ikonografskom i likovnom tumačenju, a drugi Jovan Isailović Stariji, čije obeležje nosi naziv potpuno razvijen barok.
Ikonostas je 1974. godine stavljen pod zaštitu Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika Autonomne Pokrajine Vojvodine. Dve velike ikone su iz 1777. godine. Centralno mesto zauzima mlađi deo ikonostasa sa kamenim rezbarijama.
Pročitajte još:
