BELA CRKVA – U Kruščici je obeležena 216. godišnjica Kruščičke bune koja je kratko trajala, ali je stanovnici ovog sela redovno obeležavaju kao važan događaj u borbi za život u slobodi.
Buna je podignuta 1808. godine u selu Kruščica, a ova oblast je tada bila u sastavu Banatske vojne granice. Stanovništvo je živelo u izuzetno teškim uslovima i velikoj diskriminaciji u odnosu na nemačke koloniste, sa puno nameta. Pod vođstvom popa Dimitrija Đorđevića Đaka podignuta je Kruščička buna, podstaknuta slobodarskim duhom koji je Karađorđe širio iz Srbije.
Prema rečima istoričara, Kruščička buna imala je isti značaj u okviru Prvog srpkog ustanka kao i Francuska revolucija za Evropu, rekao je predsednik Saveta MZ Kruščiča Dragutin Jovanović i pozdravio prisutne goste, predstavnike lokalne samouprave, Češke besede, Nacionalnog saveta Čeha, brojnih organizacija i udruženja.
U pobuni su učestvovali i srpski i rumunski seljaci. Na čelu pobunjenih bili su i poručnik Toma Stipeće, penzionisani kapetan Marjan Josifović i poručnik u penziji Pivu Žumanka.
“Pobede srpskih ustanika nad Turcima tokom 1806. godine odjeknule su i u Banatu, među srpskim i rumunskim stanovništvom. U periodu Banatske vojne granice, stanovništvo je živelo u izuzetno teškim uslovima i velikoj diskriminaciji u odnosu na nemačke koloniste, sa puno nameta. Informacije koje su stizale u Beč bile su kritične za pitanje mira u Banatskoj vojnoj granici. U Kruščici, podstaknuti oslobodilačkim pokretom, začetnici bune bili su đakon Dimitrije Đorđević – poznat pod nazivom Pop Đak, nekadašnji frajkorski oficiri Marijan Jovanović, Pivu Žumanka i mladi poručnik Toma Skripeće. Kako bi pokrenule narod na pobunu, vođe bune su narodu pokazale proklamaciju koju je navodno razaslao ustanički vojvoda Petar Dobrnjac, nakon toga, đakon Đorđević je napisao novu proklamaciju na kojoj je potpisao Karađorđa i pozvao sveštenstvo i narod na bunu. 12 juna 1808. godine, zvonjenjem crkvenih zvona Đorđević je narod pozvao na bunu, zatim stavio epitahilj, uzeo Jevanđelje i krst, pa na konju, uz pratnju naroda krenuo iz sela na zakazano zborno mesto. Vlast je u krvi ugušila bunu. Posledice Ustanka bile su veoma tške, 39 ustanika je procesuirano, čak i oni koji su uspeli da pobegnu, kasnije su uhvaćeni”- rekao je Igor Vokoun direktor Narodne biblioteke i Muzeja u Beloj Crkvi.
Kruščička buna danas predstavlja značajan momenat u istoriji borbe srpskog i rumunskog naroda za slobodu. Zajedničkom ustaničkom borbom i pokušajima za stvaranje slobodarskog prostora stvoren je put ka boljem životu naroda i boljem sutra. Kruščičani su ponosni na događaj iz 1808. godine, a očuvanjem kulture sećanja i redovnim obeležavanjem godišnjice Bune, čuvaju svoj lokalni identitet, zajedništvo i ideju slobode naroda.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
