Božić, jedan od dva najveća hrišćanska praznika, praznuje se tri dana, a proslava počinje pre svitanja zvonima na pravoslavnim hramovima.
Svi običaji i obredi vezani za proslavljanje Božića koji se obeležava po julijanskom kalendaru imaju jedan osnovni smisao i svode se na jedan cilj, a to je zamoliti Boga da sačuva i uveća porodicu i imanje domaćina, što je izraženo i u kratkoj narodnoj zdravici i molitvi za Božić.
Božiću prethodi šestonedeljni post, kao i praznici Tucindan koji se proslavlja dva dana pred Božić i Badnji dan uoči samog Božića.
Nakon Tucindana, dan uoči Božića, slavi se Badnji dan kojim i počinje Božićno slavlje, a koji je naziv dobio po tome jer se toga dana seče Badnjak i unosi u kuću.
Po narodnom verovanju, badnjak se mora poseći sa tri snažna udarca, a ono što sekira od tri puta ne preseče, dovršava se lomljenjem ili uvrtanjem.
Badnjak kao simbol predstavlja ono drvo koje su pastiri doneli i koje je pravedni Josif založio u hladnoj pećini kada se Isus Hrist rodio, a nagoveštava i drvo Krsta Hristovog.
Smisao Badnjaka je i u tome što se ukućani oko badnjaka zagrevaju ljubavlju, iskrenošću i slogom, a svetlošću njegovom razgone mrak neznanja i praznoverja i ozaruju se i obasipaju radošću i miljem, zdravljem i obiljem.
Na Badnje veče, kada padne mrak,po običaju domaćin sa sinovima unosi u kuću pečenicu, Badnjak, koji se stavlja na ognjište, ali s obzirom da ognjišta nema više, stavlja se pored šporeta ili peći i odmah se jedno drvo loži.
Božić, dan Hristovog rođenja
Božić, jedan od dva najveća hrišćanska praznika, praznuje se tri dana, a proslava počinje pre svitanja zvonima na pravoslavnim hramovima.
Domaćin i svi ukućani oblače najsvečanije odelo i odlaze u crkvu na Božićnu Liturgiju i Sveto Pričešće nakon čega se pozdravljaju do Bogojavljenja tradicionalnim pozdravom “Hristos se rodi! Vaistinu se rodi”.
Rano pre podne, u kuću dolazi specijalni gost – položajnik, koji se posebno dočekuje.
Položajnik simboliše Mudrace koji su pratili zvezdu sa Istoka i došli novorođenom Hristu na poklonjenje.
Domaćica posluži položajnika i daruje ga nekim prikladnim poklonom.
Još jedan od nezaobilaznih običaja za Božić jeste i lomljenje česnice, koja se zamesi ujutru rano, a u testo se stavi metalni novčić, koji može biti zlatni, srebrni ili obični.
Kada česnica bude pečena, iznosi se na sto gde je već postavljen Božićni ručak.
U urbanoj sredini, gde nema ni vatre, ni ognjišta, šume, drveća i gde je nemoguće na visoke spratove podizati veliko drvo i slamu, u kuću se unosi manja hrastova grančica i manja količina slame, a zajedno sa pečenicom na Badnje veče unosi se u kuću i stavlja ispred slavske ikone na istočnom zidu stana.
Zapale se sveća i kandilo, što simbolizuje vatru i ognjište, kuća se okadi tamjanom, izgovore se molitve koje se znaju ili se pročita.
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
