Popis stanovništva, domaćinstava i stanova je, po sadržaju i obimu, najmasovnije i najkompleksnije statističko istraživanje koje se sprovodi u skoro svim zemljama sveta, na svakih deset godina.
Popisom se obezbeđuju potpuni i kvalitetni statistički podaci o stanovništvu, njegovoj starosnoj i polnoj strukturi, obrazovnoj i bračnoj strukturi, o ekonomskoj aktivnosti, o strukturi domaćinstava i porodica i o stambenom fondu. Prikupljeni podaci od izuzetnog su značaja za ocenu trenutnog stanja, kao i za buduće planiranje i donošenje različitih strategija, kako na nacionalnom tako i lokalnom nivou
Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srbiji počinje 1. oktobra 2022. godine u 8:00 časova ujutru i traje do 31. oktobra 2022. godine u 20:00 časova.
Podatke direktno od građana prikupljaju popisivači, idući „od vrata do vrata”, pri čemu odgovore ispitanika unose u elektronske upitnike pomoću laptopova.
Popisom se obuhvataju:
- državljani Republike Srbije sa prebivalištem, odnosno boravištem u Republici Srbiji, bez obzira na to da li su u vreme sprovođenja Popisa prisutni u svom mestu stanovanja ili privremeno borave u drugom mestu u Republici Srbiji ili u inostranstvu;
- stalno nastanjeni stranci, stranci kojima je odobren privremeni boravak u Republici Srbiji i druga lica koja u vreme sprovođenja Popisa borave na teritoriji Republike Srbije;
- domaćinstva;
- stanovi i druge nastanjene prostorije.
Najznačajnija razlika popisa u odnosu na druga statistička istraživanja jeste u tome što se popisom prikupljaju podaci do najnižeg teritorijalnog nivoa (naseljeno mesto, delovi naselja) i što pruža podatke o specifičnim grupama stanovništva – po polu, starosti, obrazovnoj strukturi, bračnom statusu, ekonomskoj aktivnosti i dr. Podaci prikupljeni u popisu od velikog su značaja i za:
- godišnje procene broja stanovnika (u međupopisnom periodu) i projekcije broja i osnovnih struktura stanovništva za duži period;
- obezbeđivanje okvira za istraživanja koja se sprovode na bazi uzorka;
- analizu i ocenu stanja u ekonomskom i društvenom razvoju zemlje; analizu demografske situacije i migracionih tokova;
- izradu i merenje uspešnosti realizacije strategija, investicionih i razvojnih planova, kako na nivou države, tako i na lokalnom nivou;
- obrazovanje i nauku;
- ostvarivanje prava pripadnika nacionalnih manjina koja proističu iz pojedinih zakona (Zakon o zaštiti prava i sloboda nacionalnih manjina, Zakon o nacionalnim savetima nacionalnih manjina i Zakon o službenoj upotrebi jezika i pisma);
- definisanje stepena urbanizacije, kao i izradu tipologije ruralnih i urbanih područja i drugih tipologija, u skladu sa međunarodnim standardima;
- zaštitu životne sredine;
- izradu izveštaja za potrebe međunarodnih institucija i dr.
Ukoliko popisivač nikoga ne zatekne kod kuće, doći će ponovo u nekom drugom terminu, a ako i tada kod kuće nema nikoga ostaviće pisano obaveštenje o svom dolasku i informaciju da građani pozivom na bespatan broj info-centara mogu uz pomoć operatera da stupe u kontakt sa popisivačem i dogovore termin popisivanja.
U popisu se prikupljaju podaci o jedinstvenom matičnom broju građana (JMBG), tako da za Vas i članove Vašeg domaćinstva možete da pripremite neki od dokumenta sa JMBG-om (ukoliko ovaj podatak ne znate napamet), kako biste JMBG izdiktirali popisivaču.
Niste u obavezi da popisivaču dajete na uvid lična dokumenta, zato što se podaci u popisu prikupljaju na osnovu izjave.
Prema Zakonu o Popisu 2022. prikupljeni popisni podaci koriste se isključivo u statistične svrhe, tako da ne mogu biti ustupljeni drugim fizičkim ili pravnim licima.
Sva lica koja su privremeno odsutna iz svog domaćinstva, bilo da su odsutna zbog rada, školovanja ili iz nekog drugog razloga, biće popisana u svom domaćinstvu, a podatke o njima daće prisutni članovi domaćinstva. Istovremeno, ova lica biće popisana i kao tzv. privremeno prisutna lica i u mestu u kojem se trenutno nalaze, ali će se u rezultatima popisa iskazivati kao stanovnici mesta u kojem živi njihovo domaćinstvo iz kojeg su samo privremeno odsutni.
U popisu se prikupljaju podaci i o članovima domaćinstva koji se u vreme popisa nalaze u inostranstvu (školuju se, rade ili borave u inostranstvu iz drugih razloga). Podatke o odsutnim članova domaćinstva mogu da daju članovi njihove porodice u Republici Srbiji. Studenti i učenici koji su smešteni u studentskim i đačkim domovima i internatima biće popisani dva puta: kao privremeno prisutna lica u mestu u kojem se privremeno borave zbog školovanja, i u mestu u kojem živi njihova porodica.
Prvi preliminarni rezultati Popisa o broju stanovnika, domaćinstava i stanova, po opštinama i gradovima, objavljuju se u roku od 30 dana od dana završetka popisivanja, odnosno najkasnije do kraja novembra 2022.
Konačni rezultati popisa objavljuju se sukcesivno, počev od marta/aprila 2023. pa sve do 30. juna 2024. godine, u skladu sa Kalendarom objavljivanja koji će biti pravovremeno objavljen na veb-sajtu RZS-a.
Od prvog opšteg popisa ljudstva pa do Prvog svetskog rata, popisi su se u proseku sprovodili na skoro svakih pet godina: 1841, 1843,1846, 1850, 1854, 1859, 1863, 1866, 1874, 1879, 1884, 1890,1895, 1900, 1905, 1910. Popis stanovništva koji je sproveden u oktobru 1866. godine smatra se prvim modernim popisom. Popis iz 1884. godine razlikuje se od svih ranijih popisa, jer je sproveden na osnovu zakona – „Zakon o popisu ljudstva i imovine“. Od tada su svi popisi na tlu Srbije vršeni na osnovu posebne zakonske regulative. Popis 2011. godine je prvi popis nakon 100 godina koji je Republika Srbija sprovela kao samostalna država.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
