VRŠAC – Gradski muzej Vršca, od 23. novembra do 9. decembra, svakog utorka i četvrtka od 12 časova, organizuje stručno vođenje kroz izložbu “General Dušan Dodić junak Velikog rata”.
Izložba je proistekla iz saradnje Zavičajnog muzeja u Jagodini i Narodnog univerziteta u Trsteniku. Autor izložbe je Duško Grbović, istoričar, muzejski savetnik, a saradnica na njenoj realizaciji je Jelena Vukčević, kustos istoričar.
Izložba je zvanično predstavljena javnosti 10. novembra, kada se obeležava Dan oslobođenja Vršca u Velikom ratu.
Prvi svetski rat (1914-1918), ili kako se još naziva Veliki rat, u srpskoj vojsci iznedrio je mnoge znane i neznane junake. Među znanim herojima pomenutog rata ubraja se i Dušan Dodić, konjički oficir, koji je bio na dužnosti u Konjičkoj diviziji.
General Dušan Dodić sporadično je pominjan kada se pisalo o Prvom svetskom ratu. Ustupanjem na korišćenje njegovog dnevnika, koji je bio u porodičnom vlasništvu, o generalu Dušanu Dodiću i njegovim ratnim dostignućima saznalo se mnogo više.
To je istorijski izvor prvog reda za proučavanje događaja 1918-1919. godine, iz ugla neposrednog učesnika upotpunjujući na taj način mozaik o tom značajnom periodu srpske istorije. Pedantno vođen od 27. avgusta 1918. do 24. novembra, 1919. godine.
U njemu dobijamo informacije o kretanjima, marševima, prisustvu oficira, zarobljenicima, gubicima, naoružanju. Iz redova dnevnika vidi se Dodićev veliki patriotizam i briga o vojnicima koji su u njegovoj službi, sa podacima o stanju u srpskoj vojsci, njihovom moralu, išrani.
Čitajući dnevnik, možemo da pratimo oslobađanje brojnih gradova. Dušan je bio jako blizak sa svim svojim vojnicima, i prema njima je imao očinski odnos, a oni su mu to vraćali velikim zalaganjem.
Vojnu akademiju završio je 1903. godine kao konjički potporučnik. U Cerskoj bici izvršio je sa svojim eskadronom, napad na austrougarske snage i u toj borbi bio je i ranjen. Posle dva meseca se oporavio i vratio u borbu. Sa srpskom vojskom je prešao Albaniju, oporavljao se na Krfu.
Komandujući operativnim divizionom Konjičke divizije u vreme proboja Solunskog fronta doprineo je njegovom probijanju i istakao se prilikom gonjenja poraženog neprijatelja, izvodeći smele prodore koji su donosili iznenađenja. Hrabar i proaktivan, nije čekao da mu viša komanda naredi prelazak u napad, već je to često radio samoinicijativno i sa konjanicima koji jedno vrijeme nisu ni imali konje, već su išli peške, dok nisu zarobili neke neprijateljske konje.
Kao major srpske vojske u Konjičkoj diviziji je sa svojom jedinicom „prošao ili oslobodio Kavadarce, Štip, Kočane, Carevo selo (Delčevo) u Makedoniji, Vranje, Niš, Aleksinac, Varvarin, Jagodinu, Bagrdan, Lapovo, Veliku Planu, Smederevo, Belu Crkvu, Vršac, Temišvar“.
U mnogim gradovima u koje je ulazio na čelu srpske vojske postojale su, do Drugog svetskog rata, ulice nazvane po njemu.
General Dušan Dodić bio je odlikovan čak 20 puta (dva puta je dobijao Orden Belog orla sa mačevima četvrtog reda i Orden Svetog Save, kao i Orden Karađorđeve zvezde sa mačevima četvrtog reda). Bio je oficir od karijere i imao je jedan uzlazni put: od mirnodopske službe, preko ratne službe u Prvom svetskom ratu, pa sve do čina brigadnog konjičkog generala u periodu između dva rata.
Dušan Dodić je veliki junak, ali i tragična ličnost u Kraljevini i u Titovoj Jugoslaviji. Penzionisan je 1939. godine, da bi 1941. godine bio mobilisan. Kao oficir u penziji zarobljen je 1941. godine i odveden u logor Osnabrik u Nemačkoj, gde je bilo 6.000 vojnih zatočenika iz Kraljevine Jugoslavije.
U logoru je preživeo savezničko bombardovanje 1944. godine u kome je poginulo 116 jugoslovenskih oficira. Potom mu, kao i drugim generalima od ugleda u narodu, koje su Nemci zarobili u vreme Drugog svetskog rata, Tito nije dozvoljavao da se vrati u zemlju. Vezan zakletvom kralju i otadžbini, ostao je u Nemačkoj.
General Dodić nije dočekao rehabilitaciju, koja bi obično dolazila oficirima kada bi ostarili toliko da više nikome nisu mogli da naškode. A koliko svojoj zemlji nisu nikada bili neprijatelji, najbolje pokazuje ratni dnevnik generala Dodića, gde se na svakoj stranici “čita” čvrsta vera da je poginuti za Srbiju jedina volja onih koji časno nose vojničku uniformu.
Pročitajte još:
