Okupljanje lidera Srbije, Albanije i Severne Makedonije u Ohridu, povodom dvodnevnog samita “Otvoreni Balkan”, kao i prisustvo zemalja posmatrača Crne Gore i BIH, povlači pitanje: Šta donosi Otvoreni Balkan za članice koje su formalno, već uključene u ideju osnivanja ekonomske zone “Otvoreni Balkan” i one koje bi to potencijalno mogle postati?
Združivanje zemalja vođenim istim ciljem – Postojana tradicija na evropskom tlu
Savez više zemalja članica, odnosno sporazumno združivanje više članova, u ovom slučaju država, vođene istim ciljevima, na evropskom političkom kontinentu nije nikakav novitet. Šta više, evropskom tlu je svojstveno, više nego bilo kojem drugom kontinentu, da se određeni interesi sprovode u grupi.
Za vreme velikih ratova savezi zemlja su se uglavnom sklapali shodno osvajačkim teritorijalnim interesima zemalja, pa su se i združivanja odigravala shodno tome. Time bi se članicama saveznicima pružala primarno pomoć vojne odbrane. Upravo osvajački interesi podstakli su da su sve češća savezništva evropskih zemlja, uglavnom zbog njihove manje površine i ekonomske razvijenosti.
Savezi koji su počeli da se sjedinjavaju zbog ekonomsko-politčke koristi, nastaju posle Drugog Svetskog rata. Uviđene, zemlje Evrope, posle ratnih saveza, da su mnogo jače zajedno, počinju da osnivaju različita združivanja poput Nordijskog saveta, Beneluksa, ali i većih saveza kao što je NATO, EEZ (evropske ekonomske zajednice) i same Evropske Unije koja je postala krovni savez evropskog tla.
Ideja “Otvorenog Balkana”
Čitav 20. vek je u Evropi, a i šire, bio propraćen različitim sporazumima, dok na prostoru Balkanskog poluostrva i bivše SFRJ, krajem 20. veka dešava se raspad šest država, tada federacija, koje se međusobno, više spore, nego usaglašavaju, oko teritorijalnog integriteta svake od njih. Iako je kraj 90ih godina za druge saveze doneo prosperitet i mogućnost lagodnijg življenja njihovim stanovnicima zbog otvorenog ekonomsko i turističkog prostora, na Balkanskom poluostrvu države nisu mogle da uspostave savez ni sa drugim, nekomšijskim, državama jer su bile iscrpljene međusobnim ratovanjima.
Ideja “Otvorenog Balkana”, iako pominjana da je bila prisutna kao ideja 90.-ih godina, na prostoru Balkanskog poluostrva, zbog tada nedefinisanih i postepenih odruživanja federacija, nije bila moguća, odnosno kao ideja nije bila uspostavljena kao danas – trgovinska, turistička i saveznička zona, trenutno tri zemlje: Srbije, Severne Makedonije i Albanije.
Otvoreni Balkan kao inicijativa i združivanje započelo je pre četiri godine, kada još nisu bili svima javno jasni benefiti združivanja. Danas, posle sastanka u Ohridu, čelnih ljudi ove tri zemlje, Aleksandra Vučića, Dimitra Kovačevskog i Edija Rame, o tim benefitima možemo jasnije govoriti.
Ekonomski – tranzit robe i pristup tržištu, ove tri zemlje, koje su trenutno nalaze u savezu Otvoreni Balkan, već je umnogo postao lakši i slobodniji, što je vrlo bitno za jačanje tržišta svake od njih. Ministarka trgovine, turizma i telekomunikacije Republike Srbije Tatjana Matić ukazala je da na benefite koje nisu samo ekonomske prirode, već i na benefite koje donose stabilnost i bolji međudržavni odnosi ove tri države. Ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije Branislav Nedimović je istakao da granice za protok hrane između Severne Makedonije, Albanije i Srbije više ne postoje. Dok je predsednik Srbije Aleksandar Vučić istakao da je ovo naša incijativa koja služi u korist građanima, da smo jedni drugima prijatelji i da treba da pokrenemo ostali zajednički projekti članica saveznica Otvorenog Balkana.
Balkan je i Evropa i Svet
Baš kao što su ostali savezi donosili više mogućnosti, jačali tržišnu ekonomiju, turističku i kulturnu saradnju, tako i “Otvoreni Balkan” to jednako čini za države koje su u njemu. Predsednik države Aleksandar Vučić istakao je da, “Otvoreni Balkan” ne treba da bude sinonim bilo kojeg drugog saveza, već da se po modelima i poznatim obrascima drugih združenih država i njihovih saveza koji su svojim građanima pomogli, podigne standard i boljitak naših građana, ali da se stvara nešto novo i specifično mogućnostima zemlja članica.
U Ohridu su se okupili ne samo lideri tri zemlje članice ekonomskog saveza “Otvoreni Balkan” već i potencijalne članice koje su poslali svoje izaslanike, za BIH Zoran Tegeltija i za Crnu Goru Dritana Abazovića, kao i međunarodne organizacije CEFTA i USAID, koje su podržali sve već postojaće i buduće sporazume država pristalica “Otvorenog Balkana”.
Ovakvom jakom podrškom međunarodnih organizacija, ne može se ne istaći kredibilitet koje savezništvo “Otvoreni Balkan” ima, ali i bitnost njegovog osnivanja, ekonomske, turističke, kulturne razmene, kao i to da ovim činom Balkanu se daje značaj koji nije samo geografska odrednica, već politički gledano – on postaje deo evropske i svetske političke stvarnosti.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
