PANČEVO – Sekelj-Mađari su u Vojlovicu, naselje u Pančevu, kao i u Ivanovo i Skorenovac, stigli 1883. godine pod teretom teškog života u Bukovini.
Tih godina, raseljavali su se i u druga područja, sve do Kanade, ali i na prostore današnje južne Mađarske, gde se i nalazi gradić Bonjhad od 14.000 stanovnika sa kojim je Pančevo zbratimljeno od pre nekoliko godina.
Gde god su se naseljavali podizane su i Sekelj-kapije koje su deo kulturnog nasleđa i identiteta Sekelj Mađara.
I u Vojlovici, u Pančevu, od sredine aprila 2016. godine postavljena je Sekelj-kapija koja krasi ulaz Kulturno umetničkog društva “Tamaši Aron i ulaz u etno kuću koja je otvorena u maju 2019. godine.
Sekelj-kapija je do sada mogla da se vidi u Transilvaniji i u naseljima Mađarske gde žive Sekelj-Mađari. Izgradnju i postavljanje ovog spomenika kulture u Vojlovici omogućila je donacija mađarske Fondacije “Bethlen Gabor”, gde je kapija napravljena i izrezbarena.
Sekelj-kapija deli dvorište Društva „Tamaši Aron” i placa na kom se nalazi etno-kuća. Kapija je široka oko šest metara, a na njoj je tabla koja ima grb Pančeva i bukovinskih Sekelj-Mađara.
U Mađarskom Kulturno-umetničkom društvu „Tamaši Aron” kažu da za njih ovo predstavlja simbol postojanja Sekelj-Mađara na ovom prostoru i povezanosti sa domovinom njihovih predaka, odakle su krenuli davne 1883. godine.
Ilona Lečei, sekretarka MKUD “Tamaši Aron” kaže da mnogi pojedinci, članovi mađarske zajednice su požrtvovanim, dobrovoljnim radom i prilogom, u skladu sa svojom snagom i mogućnostima doprineli da budu veoma ponosni.
“To nam je bila snaga zajednice, ali i naša nada, da ćemo moći da nastavimo započet i ne baš lak zadatak, da iz donacije Mađarske podignemo Etno kuću bukovinskih Sekelj-Mađara. Uspeli smo u tome 2019. godine. Cilj nam je bio da to bude mesto na kojem ćemo u budućnosti sakupiti predmete koji su se čuvali u porodicama, a koji čine naše kulturno nasleđe“, rekla je Ilona Lečei.
Velelepna “Sekelj kapija” karakteristična je za domaćinstva u Transilvaniji. Rezbar koji je izradio Sekelj-kapiju Zoltan Embeli kaže da je bilo potrebno mnogo vremena i truda. Kapija je napravljena od drveta, a na njoj su urezani brojni simboli Sekelj-Mađara.
“Sekelj-kapija je ukras sekelj-kuće, koju smatraju članom domaćinstva. Gazda iseče drvo u šumi i umesto nestalog života stvara novi, jer sekelj-kapija živi i učestvuje u svakodnevnoj životnoj borbi, postaje živa time što Sekelj udahne svoju dušu u nju dok je izrađuje i urezuje ime boga na njoj krasnim rukopisom. Kapija je ukras života, a život je sve što se dešava unutar kapije”, objasnio je Embeli.
On je izrazio nadu da će ova kapija dosledno simbolizovati prijateljstvo između dve zajednice i da će postati ukras života vojlovačkih žitelja, ali i da bi ova kapija trebalo da širi vest da u Vojlovici žive ljudi koji poštuju svoje predake, kulturu i Boga svojih predaka.
Ideja o tome da se kupi kuća pored sedišta MKUD „Tamaši Aron“ u Vojlovici i da se na taj način proširi dvorište, rodila se još davno, krajem šesdesetih – početkom sedamdesetih godina dvadesetog veka.
Na osnovu razgovora sa visokim zvaničnicima vlade Mađarske i uz donaciju Državnog sekretarijata za nacionalnu politiku odobrena su sredstva i 20. avgusta 2015. godine je potpisan Ugovor o prodaji. U izgradnju i opremanje etno-kuće sa letnjom pozornicom, Vlada Mađarske uložila je oko 100.000 evra. Usledili su meseci u prikupljanju dokumentacije i dozvole za izgradnju.
U međuvremenu je doneta odluka o izradi sekelj-kapije, simbola Sekelj-Mađara. Kapija je izrađena u Mađarskoj, mestu Hidaš i odatle je u elementima prevezena u Pančevo. Aprila 2016. godine je sekelj-kapija podignuta i osveštana da svedoči o tome da u Pančevu od 1883. godine žive bukovinski Sekelj-Mađari.
Projekat je nastavljen dobijanjem dozvole za gradnju i postavljanjem temelja etno-kuće septembra 2017. godine. 2018. tokom cele godine se marljivo radilo da bi se do maja 2019. godine završila izgradnja ne samo etno – kuće, već i uređenje celog dvorišnog prostora, izgradnja pomoćnih prostorija za odlaganje starih alata i drva za ogrev, otvorene bine i uređenje dvorišnog dela stare zgrade.
Izvođač radova je bilo SZR „Šimak“ iz Padine, preduzetnik Jan Šimak, koji su uložili mnogo truda i napora da udovolje svim zahtevima za verodostojan izgled etno-kuće, nalik na vojlovačku kuću u kakvoj su stanovali preci. Na primer: izrada kamina na starinski način, izrada drvenih ukrasa, zidanje ciglom, uređenje staza, parking-prostora i kolskih prilaza.
Meštani Vojlovice, Sekelj-Mađari, sačuvali su mnoge upotrebne predmete, nameštaj i tekstile, rukotvorine, i dobrovoljno su darivali sve to za uređenje etno-kuće. Kuća je bogato opremljena, naročiti uzimajuću u obzir činjenicu, da je od doseljenja prošlo više od 135 godina.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
