NOVI SAD – je još pre sticanja titule slobodnog kraljevskog grada 1748. godine, u doba dok se još zvao Petrovaradinski šanac, imao dve bolnice.
Naime, prva novosadska socijalno-sanitarna ustanova, tzv. špitalj, sagrađena je još 1730. godine dobrovoljnim prilozima novosadskih građana.
Prva srpska bolnica je osnovana 1741. godine i poznata je kao Visarionova bolnica. Svoj naziv duguje vladiki bačkom Visarionu Pavloviću, koji je bio najzaslužniji za njeno osnivanje.
Ova bolnica je uglavnom služila sirotinji. Prvobitno je to bio prizemni objekat, čiji prostor su ravnopravno delili bolesni i beskućnici. Ispočetka je bolesnike u ovoj ustanovi lečio vojni lekar iz Petrovaradina, da bi kasnije, oko 1770. godine taj posao preuzeo školovani civilni lekar Petar Gavrilov Miloradović.
Kako je ovo jedna od svega 8 zgrada u centru Novog Sada, koje nisu izgorele u bombardovanju, u Buni 1849. godine, ova zgrada je korišćena kao bolnica sve do 1859. godine.
Prva novosadska Gradska bolnica podignuta je oko 1880. godine i nalazila se na mestu današnje Elektrotehničke škole „Mihajlo Pupin“.
Povećan broj stanovnika početkom 20. veka i potreba za kvalitetnijom zdravstvenom zaštitom građana, primorao je gradsku upravu da već 1902. godine razmišlja o obnovi postojeće zgrade Gradske bolnice.
Međutim, od planova za obnovu postojeće bolnice se odustalo, umesto čega je 1907. godine odlučeno da se zida potpuno novi objekat. Upravo tada je donet plan da se istovremeno grade budući bolnički kompleks i Jodno kupatilo.
Tako su početkom 20. veka, tačnije 1908. godine, u Futoškoj ulici podignuto jedno kupatilo i bolnica.
Jodna banja nastala je slučajno, prilikom bušenja arteškog bunara za potrebe snabdevanja grada pijaćom vodom. Tada je izbila topla, mineralna, jodna voda, temperature 24,6°S, čija je lekovitost kasnije analizirana i potvrđena.
Početak rada Varoškog jodnog kupatila, kao organizovane zdravstvene ustanove, kada je dobila odobrenje za početak rada i status lekovite banje, smatra se 1910.
U blizini Jodne banje, 1909. godine osnovana je Velika gradska bolnica, koja se sastojala od odeljenja hirurgije, ginekologije i akušerstva, dermatologije i venerologije i internih i infektivnih bolesti.
Možda najupečatljiviji detalj na zgradi ove bolnice je dekoracija na zabatu, iznad glavnog ulaza, na kojoj su predstavljene figure dva anđela. Simbolika ovih figura je najverovatnije pobeda nad bolesti i zaštita bolesnika.
Za vreme Prvog svetskog rata ovde je bila smeštena vojna bolnica austrougarske vojske. Od 1921. godine, tokom reforme zdravstvenog sistema novonastale države Kraljevine SHS, ova bolnica je postala Državna bolnica.
Kasnije, posle Drugog svetskog rata i reorganizacije, naziv bolnice je promenjen u Glavna pokrajinska bolnica. Osnivanjem Medicinskog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu, ova bolnica je 1977. godine postala nastavna. Sadašnji Klinički centar Vojvodine osnovan je odlukom Vlade Srbije 1997. godine.
Nakon završetka Prvog svetskog rata, novonastala država Kraljevina SHS ozbiljno je pristupila reformi zdravstvenog sistema, osnivanjem Domova narodnog zdravlja.
Jedan od prvih Domova narodnog zdravlja je 1923. godine napravljen u Novom Sadu, a u pitanju je zgrada koja se nalazi na Bulevaru Mihajla Pupina 23. Treba istaći da je ova zgrada i dalje u funkciji zdravstvene zaštite građana, što je svrstava u jednu od najstarijih u gradu.
Što se tiče zdravstvene zaštite dece, treba pomenuti zgradu dobrotvorne ustanove Kora hleba, koja je 1933. godine podignuta nesebičnim zalaganjem novosadske dobrotvorke Jelene Kon.
Bila je to jedna od prvih namenskih građenih i projektovanih zgrada u Novom Sadu, predviđena za dečje obdanište. Budući da je zgrada namenski projektovana, ravnomerno su raspoređene prostorne celine koje su odgovarale svojim funkcijama: trpezarija, kuhinja, deo za odojčad, lekarsko i pravno savetovalište za majke, kao i prostrane sobe za dnevni smeštaj i boravak dece.
Posle Drugog svetskog rata zgrada je nacionalizovana i uz manje adaptacije pretvorena u Pokrajinsku dečju bolnicu, da bi joj kasnije bila vraćena prvobitna namena u koju se i danas koristi, kao dečije obdanište „Čarolija“.
Ulaganja u zdravstvenu zaštitu građana Novog Sada se nastavljaju, a Grad može da se pohvali da je samo tokom poslednjih nekoliko godina dobio više potpuno novih zdravstvenih ustanova, poput nove zgrade Hitne pomoći, bolnice na Mišeluku, te Domova zdravlja na Adicama i Vidovdanskom naselju, a grade se nove lamele B i C Kliničkog centra Vojvodine.
Osim toga, značajna sredstva su utrošena i na rekonstrukciju postojećih objekata, u koje decenijama nije ulagano, poput Doma zdravlja „Novi Sad“ na Limanu.
Ako se svemu tome doda i podatak da su tokom poslednjih godina nabavljene neke od najsavremenijih medicinskih mašina i aparata, jasno je da Novi Sad dostojanstveno nastavlja tradiciju zdravstvene zaštite svojih građana.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
