PANČEVO – Danas se obeležava 173 godine od rođenja Đorđa Vajferta, a tek pre osam godina otkriveno je da datum rođenja velikog dobrotvora i industrijalca, vlasnika čuvene pivare, osnivača borskih rudnika i prvog guvernera Narodne banke Srbije, nije 15. juni već – 15. juli 1850. godine.
Pančevački etnolog Nikola S. Vlajić, jedan od najboljih poznavalaca i istraživača života i rada Đorđa Vajferta, uspeo je 2015. godine da pronađe matičnu knjigu krštenih Rimokatoličke crkve u Pančevu. Čitkim slovima napisan je datum rođenja 15. juli, a zatim datum krštenja 16. juli.
Rođen je u Pančevu, kao Nemac, a živeo je i izjašnjavao se čitavog života kao Srbin. Bio je dobrovoljac u srpskoj vojsci i nosilac je ordena za hrabrost. Prvi je guverner Narodne banke Srbije i bio je na njenom čelu punih 26 godina. Po sopstvenoj želji, sahranjen je u Pančevu, a „Politika” je te 1937. godine danima izveštavala o ceremoniji ispraćaja Vajferta od Beograda, Dunavom i Tamišem, do Katoličkog groblja u Pančevu.
Malo se govori o tome da je Vajfert uveo dinar kao srpsku valutu. Njegovi elegantni sedi brkovi danas nam se smeše sa novčanice od hiljadu dinara.
U ime Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Pančevu, etnolog Nikola S. Vlajić napravio je i izložbu o Vajfertu u Gradskom parku u Pančevu pre nekoliko godina. Za „Politiku” govori kako je otkrio pravi datum rođenja.
„Da se u istoriografiji povremeno potkradaju greške u datumima nije nepoznato široj javnosti. Tako se na primer do sedamdesetih godina prošlog veka verovalo da je Mihajlo Pupin rođen 1858. godine a ne četiri godine ranije. Danas sličan slučaj imamo sa datumom rođenja Đorđa Vajferta, koji je svojim životom i radom ostavio neizbrisivi trag u novijoj srpskoj istoriji. Ipak, dva navedena primera donekle se razlikuju. Greška u datumu rođenja Vajferta ogleda se u pogrešnom navođenju meseca rođenja. Uvreženo mišljenje da je Đorđe Vajfert rođen 15. juna 1850. godine u Pančevu je netačno. Pravi datum njegovog rođenja je 15. juli“, kaže Nikola Vlajić.
Verovatno se pitate kako je do toga došlo.
„Po mom skromnom mišljenju, zabluda oko datuma rođenja datira još od 1923. godine. Naime, ta godina je obilovala događanjima i nezaobilazna je za sve hroničare koji su svoja istraživanja usmerili ka porodici Vajfert i njenom najreprezentativnijem predstavniku Đorđu. Proslavljajući zlatnu svadbu i 50 godina uspešnog i vizionarskog rada na razvoju srpske industrije, Vajfert je mnogobrojnim donacijama obeležio ove jubileje – podizanje katoličke crkve u rodnom gradu, zaveštanje neprocenjivo vredne numizmatičke zbirke Beogradskom univerzitetu, škola u Kostolcu dobija veliko zvono. Iste godine Đorđe Vajfert se dogovorio sa svojim prijateljem, poznatim vršačkim istoričarem i piscem Feliksom Milekerom (1858–1942) da u spomen na proslavu zlatne svadbe 9. septembra 1923. godine, sastavi kratku porodičnu istoriju sa rodoslovom, koja bi ponela naziv „Familija Vajfert i pivara u Pančevu 1722/3–1923,” priča Vlajić.
Knjiga je napisana na nemačkom jeziku i svetlost dana ugledala je 1925 godine.
„U njoj se navodi 15. juni kao datum rođenja a odatle su izgleda kasnije ovaj podatak preuzimali svi koji su o Đorđu Vajfertu pisali. Uvidom u matičnu knjigu krštenih Rimokatoličke crkve u Pančevu nedvosmisleno je utvrđen pravi datum rođenja – 15. juli. Iz iste knjige saznajemo da je već sledećeg dana (16. juli) izvršen obred krštenja. Tom činu se u prošlosti za razliku od danas, kod hrišćana pridavao veliki značaj. Matična knjiga nam takođe i otkriva ime kuma. To je bio prerano preminuli stric Georg (1829–1859), a ne deda Georg (1798–1887) kako se ponegde može pročitati. Verujem da će svi obelodanjeni podaci biti na korist budućim biografima, jer život velikog Đorđa Vajferta zaslužuje temeljnija i opsežnija istraživanja,“ kaže Nikola S. Vlajić.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
