Sama okolina Bačke Palanke, kao i celo područje jugozapadne Bačke, bogato je arheološkim nalazištima. Na teritoriji opštine Bačke Palanke nisu vršena obimnija arheološka iskopavanja. Do sada su na teritoriji opštine zabeležena 33 arheološka nalazišta.
Najbrojniji su nalazi bronzanog doba i kasnog srednjeg veka. Još krajem 19. i početkom 20. veka na širem području grada pronađeni su mnogi predmeti koji potiču iz praistorije, rimskog i turskog doba, poput keramičkih posuda, narukvica iz bronzanog doba i sl.
Teren na kojem leži bačkopalanačka opština bio je gusto naseljen od najstarijih vremena. Početak velike nizije na levoj strani Dunava i fruškogorske padine, oduvek su privlačile stanovnike za naseljavanje. Dunav je predstavljao glavnu saobraćajnicu kojom su se širile praistorijske kulture, a teritorija Bačke Palanke nalazila se na tom putu. Sem toka Dunava bačkopalanačka opština na svojoj zapadnoj i severnoj strani imala je još dva vodotoka: reke Mostungu i Jegričku, na čijim su se obalama ljudi naseljavali.
Najstariji arheološki nalazi sa teritorije opštine potiču iz neolita. Na lokalitetu „Bagremara“ (severno od grada) pronađeno je kameno oruđe koje datira iz mezolita.
Dosada neistražen lokalitet „Poloj“, koji se nalazi u neposrednoj blizini grada, vezuje se za proto-neolitski period. Kameni i koštani materijal sa ovog lokaliteta pokazuje odlike kulture Lepenskog Vira, a može se uočiti samo prilikom nižeg vodostaja.
Na osnovu površinski sakupljenog materijala, poznate su nam prve zemljoradničke kulture sa leve obale Dunava. Jedan od takvih lokaliteta je „Suljkovača“ u ataru Tovariševa, koji se nalazi severo-istočno od sela. Istočno od sela Stara Gajdobra otkriveno je još jedno neolitsko nalazište, a u okolini sela Silbaš nalazi se lokalitet „Šerov salaš“ sa materijalima istog perioda. Neolitski materialni ostatci, takođe su prisutni u okolini polojske i čibske šume.
Lokalitet „Golokut“ kod sela Vizić na Fruškoj Gori, pripada najstarijoj neolitskoj-staričevskoj kulturnoj grupi i datira iz sredine V milenijuma oko 4500-4200. godine p.n.e., a nalazi se na prirodnoj uzvisini u blizini izvora i trajao je kroz nekoliko faza.
Nalazi iz bakarnog doba (eneolitski), susreću se na lokalitetima sa desne strane Dunava, tj. u blizini sela Neštin, na fruškogorskoj visoravni. Nalazi sa jednog od najbogatijih lokaliteta u opštini, „Kuluštra-Crkvine“, vezuju se za vučedolsku kulturnu grupu sa kraja III i početka II milenijuma p.n.e. (rane faze vučedola). Ovo nalazište¸već duže vreme ugroženo je poljoprivrednim radovima i erozijom.
Među nalazištima praistorijskog perioda, najbogatiji su bronzanodobni lokaliteti, dok neki predmeti, poput posude iz srednjeg bronzanog doba, pronađena su u samom gradu Bačka Palanka. Prilikom izgradnje motela „Poloj“, u blizini grada, pronađemo je bronzanodobno naselje. U tom naselju pronadjen je i grob iz tog perioda, sa pokojnikom u zgrčenom položaju, okrenutom u pravcu zapad-istok, sa nešto grobne keramike. Severnije od samog grada nalazi se još jedan lokalitet iz ovog perioda, “Turski breg“, na kojem je pronađen bronzanodobni materijal.
Bronzanodobna keramika prisutna je u okolini sela Pivnice (u oblasti „Veliki atovi“ i „Srpski vinogradi“); kao i južno od sela Despotovo, dok je jedna posuda iz kasnog bronzanog doba pronađena prilikom zemljišnih radova na granici neštinskog i susečkog atara.
Kroz rano gvozdeno doba, život na ovim prostorima se nastavlja. Nažalost zbog neistraženog terena nije moguće odrediti lokalitete iz tog perioda.
Narodi poput Hazara, Rimljana, Kelta, Slovena, Turaka i Nemaca, nastaviće da oblikuju istoriju ovih krajeva tokom dalje istorije. Ostatke starih utvrđenja i naselja iskoristiće za stvaranje novih naselja, prilagođenih novijim vremenima i potrebama. Na kraju će iz svega toga izaći Bačka Palanka kakvu je mi danas poznajemo.
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
