Otkrivena najstarija civilizacija na svetu: Arheolozi na pragu otkrića koje menja sve

Trenutna istraživanja turskih, britanskih i drugih arheologa na jugoistoku Turske otkrila su 20 ranije nepoznatih lokaliteta.

Čini se da je civilizacija stara oko 11.500 godina bila prva na svetu koja je razvila monumentalnu arhitekturu, sofisticiranu skulpturu i naprednu tehnologiju kamena. Nova otkrića su od ogromnog međunarodnog značaja, piše independent.

Takođe se čini da je to bila prva ljudska kultura koja je razvila velika naselja – gradove sa populacijom do hiljadu ljudi.

Do sada je otkriveno oko 30 naselja, a arheolozi očekuju da će pronaći još najmanje 30. Danas turisti mogu da posete nekoliko lokacija koje se trenutno istražuju – uključujući Karahan Tepe i Gobekli Tepe i (između juna i novembra) Sajburč, Čakmaktepe, Sefer Tepe i druge – i mogu da istraže izvanredan muzej, koji se nalazi u gradu Šanliurfa, koji sadrži skulpture i druge spektakularne nalaze.

🚨 BREAKING: 20 New Sites Found in 11,500-Year-Old Taş Tepeler Civilization

In a monumental discovery, archaeologists have unearthed 20 previously unknown sites belonging to the Taş Tepeler culture in southeastern Türkiye. Dating back approximately 11,500 years, this ancient… pic.twitter.com/cZ04KtMF7Q

— History Content (@HistContent) May 1, 2025

Dvostruko starija od Egipta

Iako su dva lokaliteta iskopana još 1990-ih, niko u toj fazi nije shvatio da predstavljaju veliku i ranije nepoznatu drevnu civilizaciju koja pokriva preko 2000 kvadratnih milja.

Više je nego dvostruko stariji od starog Egipta ili čak Stounhendža i skoro pet puta stariji od klasične Grčke.

Civilizacija koja se sada postepeno otkriva izgleda je bila prva koja je stvorila složenu arhitekturu – sa podzemnim sobama sa kupolama isklesanim u kamenu (gotovo sigurno opremljenim sa plafonima) i velikim ritualnim halama, širokim i do 20 metara, prvobitno sa ogromnim krovovima od drveta, trske i blata, podržanih visoko ukrašenim stubovima visine do 20 metara.

The ancient sites finally revealing the secrets of a long-lost Stone Age civilisation https://t.co/6YmhJrpxXc Maybe not Stone Age mister columist. The Stone Age was Pre-Neolithic before 10,000 and early farming settlements. Tas Tepeler is remarkibly older and earlier civilization…

— JoshGoldstein21 (@JGoldstein21) April 30, 2025

Iskopavanja takođe otkrivaju da su ljudi iz kamenog doba koji su izgradili najranije poznate sofisticirane građevine čovečanstva pre nekih 115 vekova takođe bili vajari. Tokom protekle dve godine, arheolozi koji su vršili iskopavanja na nekoliko lokacija su iskopali džinovske skulpture, uključujući 2,45 metara visoku statuu.

Druge skulpture koje su arheolozi iskopali poslednjih godina, uključuju slike leoparda, krokodila, zmija, goveda, divljih svinja, lešinara, drugih ptica, divljih koza, žaba i škorpiona.

Verovatno je značajno da je većina prikazanih životinja bila percipirana kao fizički veoma moćna i opasna. Neke slike prikazuju ljude preobražene u takve životinje ili maskirane u iste– i stoga je moguće da su skulpture pokušaji da se ljudima omogući da duhovno iskoriste životinjske moći (ili da izraze totemska verovanja ljudi da su na kraju potekli od tako moćnih stvorenja).

Ali mnoge druge skulpture su prikazivale ljudske glave – a neke sobe u nekim od iskopanih naselja bile su ispunjene desetinama stvarnih ljudskih glava.

Taš Tepeler

Civilizacija, sada poznata kao kultura Taš Tepeler (bukvalno ‘Kamene humke’), takođe je imala neku vrstu sistema verovanja usredsređenog na plodnost. Do sada su na nekoliko lokacija arheolozi otkrili veoma velike statue koje prikazuju muškarce koji drže svoje penise.

The ancient sites finally revealing the secrets of a long-lost Stone Age civilisation

Source: The Independent
https://t.co/EC5yKvy6i2

Shared via the Google App

— JanetM. (Monarchist) (@Cilvrnum) April 30, 2025

U jednom posebno spektakularnom primeru, čovek je prikazan u poluskeletnom obliku – tako da je moguće da je seksualno eksplicitna skulptura, smeštena u naizgled ritualnoj zgradi, predstavljala ključnu ulogu mrtvog pretka u promovisanju ljudske plodnosti među njegovim živim potomcima (ili alternativno ekstremnu tradiciju ritualnog posta).

Pronađena je i seksualno eksplicitna slika žene – razdvojene noge, sa namerno izduženim intimnim delovima.

Dokazi sa lokaliteta koji se trenutno istražuju sugerišu da kultura stara 11.500 godina nije bila samo arhitektonski i umetnički napredna, već je bila i društveno veoma složena i razvijena.

Zaista, neki artefakti imaju ono što izgleda kao simbole na sebi – a neki stručnjaci sada procenjuju mogućnost da je civilizacija razvila veoma rani oblik ideografskog pisanja.

Informacije koje se dobijaju iz trenutnih iskopavanja verovatno će se pokazati od suštinskog značaja za razumevanje porekla ljudske civilizacije.

Kultura jugoistočnog turskog kamenog doba, koja se sada otkriva svetu, važna je iz tri ključna razloga.

•     Prvo, to je najstarija zaista sofisticirana društveno složena ljudska kultura ikada otkrivena.
•     Drugo, to je najraniji poznati primer monumentalne arhitekture i velikih naselja u priči čovečanstva.
•     I treće, predstavlja krhkost takvih kultura – ​​jer je, uprkos tome što je trajala i do 1500 godina, propala i nestala bez traga, sve do nedavnog ponovnog otkrića.

U većini slučajeva, iako su potomci ljudi nastavili da postoje, njihova složena društva i kulture jednostavno nisu.

U najstarijem primeru – onom koji trenutno istražuju turski, britanski i drugi arheolozi – sofisticirana monumentalna arhitektura se nije ponovo pojavila nigde u svetu sve do 3500 godina kasnije (kada su sofisticirana arhitektura i rani urbanizam ponovo počeli da se pojavljuju – ovog puta u južnom Iraku.

Iako je jugoistočna turska civilizacija kamenog doba na kraju propala (pre oko 10.000 godina), cvetala je oko 1500 godina.

Čini se da je to bila relativno stabilna kultura tokom većeg dela svog postojanja – a čini se da je njeno stanovništvo živelo u onome što je moglo biti stvarno pravi Rajski vrt.

Hrane je bilo u izobilju – a nedavno otkriveni arheološki dokazi sugerišu da su se hranili divljim jelenom, veprovom, gazelom, konjem, divovskom govedom, divljim ovcama, zečevima i kozama.

Štaviše, živeli su u dobro izgrađenim kućama u često planiranim i dobro projektovanim naseljima – i postojali u naizgled mirnim dobro organizovanim društvima.

Iako tokom većeg dela postojanja kulture nisu imali poznavanje metala, pa čak ni grnčarije, mogli su da naprave sve što im je bilo potrebno od kamena, kostiju, drveta, životinjske kože, trske i biljaka.

Za njih je kamen bio čelik, plastika i porcelan njihovog doba. Od njega su pravili prelepo izrađene činije, tanjire, skulpture, alate, oružje i izuzetan nakit (ponekad od žada!).

Ali njihov praistorijski Rajski vrt nastao je iz mnogo izazovnijih vremena. Jer koreni njihove kulture leže u sposobnosti njihovih predaka da se prilagode 1200 godina dugom periodu klimatskih pogoršanja – povratku u uslove ledenog doba koji ih je iznenada naterao da se prilagode i modernizuju.

Vodeći turski arheolog uključen u iskopavanja, profesor sa Univerziteta u Istanbulu Necmi Karul kaže da su otkrića od „ogromnog međunarodnog značaja“.

Istrage koje su u toku koriste ekspertizu i resurse 33 akademske institucije u Turskoj i širom sveta.

Pored turskih arheologa, uključeni su britanski, nemački i japanski akademici – a Kinezi će pomagati od ovog leta.

Britanski arheolozi rade na nekoliko aspekata istraživanja – a profesor Daglas Bejrd sa Univerziteta u Liverpulu, vodeći stručnjak za neolit, rukovodi iskopavanjem na ključnom lokalitetu Taš Tepeler pod nazivom Mendik Tepe.

Razvoj naseljenog života u ovoj oblasti „doveo je do brzog razvoja monumentalne arhitekture koja predstavlja najranije svetske korporativne institucije i velike namenske ritualne zgrade kao deo široko rasprostranjenih mreža zajednica“, rekao je profesor Berd.

Tokom protekla 22 meseca, arheolozi koji su vršili iskopavanje na jednom od najvećih lokaliteta civilizacije Taš Tepeler, Gebeklitepeu, otkrili su najstariju poznatu skulpturu životinje u prirodnoj veličini (ogromnog kamenog vepra), dok su u obližnjem Karahantepeu iskopali jedan od kamenih doba i najkvalitetnije nalazište obreda na svetu. kosti lešinara i kandže lisice (koje su bile pričvršćene za njihovu kožu), kao i figurice životinja i 40 kamenih zdela i tanjira, ukrašenih životinjskim likovima.

Iskopavanja na više desetina ključnih lokacija Taš Tepeler će ponovo početi za samo nekoliko nedelja – i očekuju se nova velika otkrića.