U svetu gde industrijska aktivnost i rudarski procesi ostavljaju za sobom velike količine toksičnih metala u zemljištu, priroda nudi izvanredno rešenje – biljke hiperakumulatore. Među njima se izdvaja Rinorea niccolifera, vrsta koja ima sposobnost da upija i skladišti visoke koncentracije nikla iz tla, a da pri tome ne pokazuje znake trovanja ili stresa. Ova izuzetna karakteristika čini je jednim od najperspektivnijih prirodnih alata za sanaciju zagađenih područja, posebno u regijama pogođenim rudarenjem, industrijskim otpadom i teškim metalima.
Rinorea nikolifera je relativno retka vrsta biljke koja pripada porodici Violacee. Otkrivena je u Luzonu, na Filipinima, gde prirodno raste na zemljištima bogatim metalima, naročito niklom. Njena sposobnost hiperakumulacije znači da može da apsorbuje izuzetno visoke nivoe metala iz tla i skladištiti ga u svojim listovima, stablu i korenu, bez negativnih posledica po sopstveni metabolizam.
Istraživanja o biljkama hiperakumulatorima poput Rinoree nikolifere još su u razvoju, ali postoje ozbiljne inicijative za njihovu širu primenu. Naučnici rade na metodama poboljšanja njihove efikasnosti, otpornosti na različite uslove i optimizaciji tehnika žetve i prerade ovih biljnih kultura. Pored toga, kombinacija čišćenja zemljišta pomoću biljaka sa drugim ekološkim strategijama, može značajno da doprinese zaštiti i obnovi degradiranih ekosistema, prenosi Engineering & Science.
U vremenu kada je zagađenje tla jedan od gorućih problema širom sveta, korišćenje prirodnih rešenja predstavlja održiv i ekološki prihvatljiv način borbe protiv industrijskog i rudarskog otpada. Ova biljka otvara vrata novim tehnologijama u zaštiti životne sredine.
Fitoremedijacija – prirodni način čišćenja zemljišta
U slučaju teških metala poput nikla, olova, kadmijuma i žive, tradicionalne metode sanacije zagađenih područja često su skupe i štetne za ekosistem. Međutim, biljke poput Rinoree nikolifere mogu prirodnim putem da izvlače ove toksične elemente iz zemljišta i skladište ih u svojoj biomasi, čime se smanjuje rizik od kontaminacije podzemnih voda i daljeg širenja zagađenja. Fitoremedijacija je tehnika korišćenja biljaka za uklanjanje, neutralizaciju ili stabilizaciju zagađivača iz tla, vode i vazduha.
Zbog svoje jedinstvene sposobnosti da akumulira velike količine nikla, biljka Rinorea Nikolifera ima širok spektar primena:
U područjima gde je zemljište zagađeno rudarskim i industrijskim otpadom, može da pomogne u uklanjanju teških metala iz tla i vraćanju plodnosti zemljištu.
Kada su toksični metali prisutni u zemljištu, oni se mogu ispirati u podzemne vode, ugrožavajući izvore pijaće vode. Hiperakumulatorske biljke sprečavaju kontaminaciju podzemnih voda i deluju kao prirodni filteri koji sprečavaju ovaj proces.
„Hiperakumulatorne biljke imaju velike potencijale za razvoj zelenih tehnologija, na primer, ‘fitoremedijacije’ i ‘fitominiranja'“, objašnjava dr Augustin Doronila sa Hemijskog fakulteta Univerziteta u Melburnu, koji je i koautor izveštaja.
Naučnici istražuju mogućnost korišćenja ovih biljaka u takozvanom „agrominiranju”, postupku u kojem bi nikal mogao da se ekstrahuje iz biljaka nakon apsorpcije iz tla, čime bi se dobili metali bez potrebe za destruktivnim rudarskim metodama.
Zemljišta bogata teškim metalima često su neplodna i neprikladna za gajenje useva. Sadnjom biljaka hiperakumulatora, metali mogu da se uklone iz tla, čime se stvara zdravija podloga za buduću poljoprivrednu proizvodnju.
