DEBELJAČA – Proširena robna i stočna pijaca na vašarištu u Debeljači održaće se u petak 5. novembra. Nekada je u ovo vreme, prvog petka u novembru, organizovan vašar. Sada, u skladu sa propisanim protivepidemijskim merama, obim vašara se mora smanjiti, ali se tradicija ne prekida.
Debeljački vašar je prvi pravi brend opštine Kovačica. A evo i zbog čega…
Istorijat ove svetkovine trgovine seže u pomenutoj južnobanatskoj varoši do druge polovine devetnaestog veka.
Pošto se Debeljača nalazila na raskršću puteva između dva carstva, Debeljačani su shvatili kakav bi kapital mogli da pribave selu sa osnivanjem vašara.
Diplomirani ekonomista Ištvan Ban ističe da su njegovi preci i preci ostalih Debeljačana odlučili daleke 1872. godine da odu u Budimpeštu i od kralja Franca Jozefa zatraže dozvolu za održavanje vašara.
Pred kraj iste godine završili su sve formalnosti i od 16. do 19. marta 1873. godine održan je prvi vašar u Debeljači. Nazvali su ga i Józesep Nap – pošto je 19. marta imendan Jožefa.
Trgovina sa konjima bila je u prošlosti najznačajnija za vašar. Konje su po istraživanju Ištvana Bana kupovali i prodavali svi. Tu su dovedeni najlepši primerci: za vojsku, za bogate seljake, za plemiće… Na kraju 19. i na početku 20. veka, svake godine u proseku bilo je oko 30.000 do 40000 primeraka izloženih konja na Debeljačkom vašaru.
Prema mišljenju redovnog prodavca na vašaru – krznara Lazara Šorđana iz Melenaca, osim krznara i ćurčija, malo je starih zanatlija koji dolaze na vašare. Majstor krznar se seća izuzetnih vašara sa jakom konkurencijom, po dvadesetak zanatlija, ne samo iz njegove, već i drugih profesija.
Danas su, među starim zanatlijama, šeširdžije, opančari i bombondžije.
