U okviru projekta „Jedan pojas – višestruka zaštita“, Laboratorija za zemljište i agroekologiju Instituta za ratarstvo i povrtarstvo, u saradnji sa Pokretom gorana Novog Sada, sprovela je istraživanja veze između poljozaštitnih pojaseva i kvaliteta zemljišta.
Zemljište je uzorkovano na tri lokacije u blizini poljozaštitnih pojaseva u Vojvodini, u katastarskim opštinama Gakovo, Bikovo i Mileševo. Prema mehaničkom sastavu (sadržaju peska, praha i gline), nije primećena vidljiva razlika ni među tri posmatrana lokaliteta, niti unutar svakog od lokaliteta. Međutim, utvrđeno je da zemljišta iz poljozaštitnog pojasa pokazuju značajno veći sadržaj humusa u poređenju sa proizvodnim parcelama, u intervalu od 3,6% (Gakovo) do čak 5,7% (Mileševo).
Sadržaj humusa u zemljištu poljozaštitnih pojaseva predstavlja dobar pokazatelj prirodnog potencijala ovih parcela, koje su degradirane gubitkom humusa usled dugotrajne obrade.
Prema sadržaju lakopristupačnog fosfora i kalijuma, vidljiv je snažan uticaj čoveka na kvalitet zemljišta. Ova hraniva nisu ravnomerno raspoređena po proizvodnim parcelama, što ukazuje na potrebu za pažljivijom primenom mineralnih đubriva kako bi se postigla bolja ujednačenost u njihovoj raspodeli. U zemljištu samih poljozaštitnih pojaseva utvrđen je visok sadržaj fosfora i kalijuma koji su ovde dospeli vetrom sa površina parcela. Poljozaštitni pojasevi su dizajnirani upravo da spreče dalje širenje zagađenja. Oni funkcionišu kao barijere, zadržavajući i filtrirajući višak hraniva, čime značajno smanjuju negativan uticaj intenzivne poljoprivrede na okolno zemljište i vodotoke.
Uspostavljanje novih poljozaštitnih pojaseva predstavlja dugotrajan proces, zbog čega je važno da sačuvamo postojeće. Potrebno je da prema njima postupamo domaćinski, jer oni predstavljaju čuvare plodnosti naših njiva i garanciju budućnosti naše poljoprivrede. Zaštita poljozaštitnih pojaseva nije samo zadatak poljoprivrednika, već i svih nas. Potrebna nam je svest o značaju ovih pojaseva u očuvanju životne sredine i održivom razvoju. Zajedničkim naporima možemo obnoviti i unapređivati postojeće pojaseve, vraćajući im njihovu prirodnu ulogu i doprinoseći zdravlju naših zemljišta.
Aktivnosti su deo projekta „Jedan pojas – višestruka zaštita“, koji realizuje Pokret gorana Novog Sada, sa još dve članice Mreže PV – Ruralni centar „Sova“ iz Sremske Mitorvice i Udruženje Dečija ekološka akademija iz Novog Sada. Ove aktivnosti su deo EKO SISTEM programa, koji realizuju Mladi istraživači Srbije, a podržava Švedska.
Za više detalja o ovom istraživanju, pogledajte OVDE.
