NOVI SAD – Arheološka istraživanja u Čurugu i okolini Muzej Vojvodine vrši od 1997. godine, kontinuirano. Najpre su to bila istraživanja isključivo zaštitnog karaktera na nalazištu Stari vinogradi.
Na ovom nalazištu obavljena su jedna od najvećih arheoloških istraživanja u Srbiji, a nalazi iz više od 1000 objekata od bronzanog doba, preko mlađeg gvozdenog doba i rimskog perioda, do srednjovekovnih epoha i 17-18. veka dali su osnovu za mnogo bolje sagledavanje istorije tih epoha u celom srednjem Podunavlju.
Potom su u okviru projekta Arheološki park Čurug istraživanja proširena na još četiri nalazišta, Detelinara 1 (groblje sa kremacijom na smeni era) od 2008, Detelinara 2 (groblje sa inhumacijom 2. do 4. veka) od 2016, Boronj (višeslojno nalazište rimskog i srednjovekovnog doba) od 2022, kao i Gradište, u ataru Žablja (naselje starijeg gvozdenog doba) od 2022. godine.
Danas je to kompleks arheoloških nalazišta koji pokriva istoriju dugu poslednjih 2500 godina, sasvim sigurno jedan od najbogatijih u Srbiji.
Publikovanjem ovih nalaza na naučnim konferencijama i u literaturi nalazi iz Čuruga postaju sve značajniji za ceo prostor srednje i jugoistočne Evrope.
Tokom celog perioda istraživanja materijalnu podršku su davali Ministarstvo kulture Republike Srbije, Sekretarijat za kulturu AP Vojvodine i opština Žabalj. Povremeno je ostvarena stručna i materijalna saradnja sa Pokrajinskim zavodom za zaštitu spomenika kulture. Od 2018. godine sa timom Muzeja Vojvodine sarađuje i tim iz muzeja Državni Ermitaž iz Sankt Peterburga, iako su se i pre toga u istraživanja povremeno uključivali stručnjaci iz drugih arheoloških institucija Rusije.
Sveukupno, u istraživanja u Čurugu je bilo uključeno više od 250 učesnika. Takva saradnja je doprinela razvijanju izučavanja dobijenih nalaza u više pravaca, u stručnom i naučnom smislu.
Trenutno se istraživanja vode na nalazištu Gradište koje je 2022. godine prepoznato kao naselje starijeg gvozdenog doba, na uzvišenoj poziciji potesa Veliki Rit u žabaljskom ataru.
U pitanju je lesni plato približnih dimenzija 60 h 15 m koji je značajno oštećen životinjskom aktivnošću i obradom zemlje u podnožju, pa nam njegove prvobitne dimenzije ostaju nepoznate. Na ovom nalazištu prošle godine istražen je jedan objekat (najverovatnije silos) sa nalazima koji se mogu odrediti u razvijenu fazu Bosutske kulture. Ovogodišnja istraživanja ukazala su na 7 novih objekata, od kojih je bilo moguće u celosti istražiti njih 5, budući da su ostali objekti uništeni upravo njihovim ukopavanjem. To nam pre svega ukazuje na dug period života u ovom naselju.
Među istraženim objektima ističu se tri zemunice sa nabijenim podom, obnavljanim više puta. Ukopane su u tlo u proseku oko 1,5 m dubine, sa jamama za stubove koji nose nadzemnu, odnosno krovnu konstrukciju. Oblik kuća varira od kružnog do izduženog, skoro pravougaonog. U jednom objektu pronađeni su delovi oštećenog ognjišta. Prikupljen je veliki broj nalaza koji uključuju fragmentovane keramičke posude, izuzetne izrade i kvaliteta, tipične za razvijenu i kasnu fazu bosutske kulture koje se prema postojećoj hronologiji veoma široko datuju od 750-300. godine pre n.e.
Daljim istraživanjima biće moguće preciznije utvrditi vreme života na žabaljskom Gradištu.
Stanovništvo koje je stanovalo u ovim kućama, bavilo se lovom i ribolovom, kao i uzgajanjem domaćih životinjskih vrsta, na šta nam ukazuje veliki broj životinjskih kostiju koje su pronađene u objektima. Posude velikih dimenzija-pitosi za žito i postojanje silosa ukazuju i na uzgajanje i čuvanje žitarica.
Ovogodišnji nalaz gvozdenog slitka u jednoj od zemunica daje nam veoma značajan podatak da se stanovništvo ovog naselja već bavilo nekim vidom metalurgije u ranom gvozdenom dobu.
U širem kontekstu, značaj daljeg istraživanja je izuzetno veliki imajući u vidu da imamo mali broj istraženih nalazišta starijeg gvozdenog doba i nepotpunu sliku o populaciji koja dočekuje dolazak na ove prostore Kelta i pada pod uticaj njihove kulture.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
