NOVI SAD – Nije potrebno imati pozamašno znanje iz geografije da bi zaključili da je Dunav igrao vodeću ulogu u nastanku i razvoju Novog Sada, ipak, grad je tek minimalno na samoj obali.
Upravo je reka Dunav igrala ogromnu ulogu u nastanku naselja u jugoistočnom delu Novog Sada – Liman. Sama reč Liman je starogrčkog porekla i znači zaliv ili luka. Na našim prostorima ova reč je označavala bare i jezera koja su imala grede i sprudove, koji su inače nastajali u brojnim rukavcima Dunava. Za širenje ove reči zaslužni su Turci, koji su je i sami uvrstili u turski jezik, a kasnije je reč liman ušla u srpski, rumunski, bugarski i ukrajinski jezik.
Novosađani danas poznaju Liman kao kvart koji se deli na pet celina (uskoro na pet jer je u toku izgradnja Limana 5). Limanu 1 pripada povrđina između Sunčanog keja i Fruškogoske ulice.
Liman 2 obuhvata prostor između Fruškogorske ulice, Bulevara oslobođenja i Mosta slobode, dok se Limanu 3 prepisuje površina između Bulevara oslobođenja, Mosta slobode i Balzakove ulice.
Liman 4 se nalazi između Balzakove, ulice Ive Andrića i Ribarskog ostrva. Depresija (ili po novom Liman 5) je predeo između ulica Ive Andrića i Sime Matavulja i u ovom kvartu se gradi„Liman V Garden Residence“.
Ipak nije se oduvek ovo naselje delilo ovako, uzimajući u obzir da se Liman nalazi na nekadašnjoj zabarenoj inundacionoj ravni Dunava, koji se na tom mestu povremeno izlivao i taložio velike naslage peska i mulja. Tako da se pre 20. veka Liman delio na „Mali“ i „Veliki“.
Nadmorska visina Limana je ranije bila niža u odnosu na ostale delove grada (76-78 m), nasipanjem peska vremenom se ta visina nešto povećana. Zato je sve do početka tridesetih godina 20. veka, Mali Liman bio prekriven barama, peščanim sprudovima, vrbama i livadama.
Vremenom se pristupilo uređenju i izgradnji ove površine, čime je gradsko jezgro povezano sa Dunavom. Nekadašnji Mali Liman danas bi bio prostor uokviren Dunavom, ulicama Dunavskom, Zmaj Jovinom, kralja Aleksandra i Bulevarom cara Lazara.
Sa druge strane, Velikim Limanom stari Novosađani zvali su sve preko železničkog nasipa do Dunava. Veliki Liman se tokom 18. i 19. veka prostirao od Futoške šume, preko sadašnjih ulica Alekse Šantića, Lasla Gala i Železničke, sve do Bulevara Mihajla Pupina.
Na Velikom Limanu se nekada nalazila i novosadska Železnička stanica. Danas je to zgrada pošte koja se naslanja na Limansku pijacu.
Tokom 1881. godine započeta je izgradnja železničke pruge Budimpešta-Subotica-Novi Sad-Zemun-Beograd, podignut je nasip za železničku prugu, koja je sagrađena celom dužinom današnjeg Bulevara cara Lazara. Pruga je prelazila preko Železničkog mosta Franca Jozefa (kasnije kraljevića Andreja)i prolazila kroz tunel ispod Petrovaradinske tvrđave.
Železnička stanica je krajem 60-tih godina 20. veka sa Limana premeštena na Bulevar Jaše Tomića, gde se i danas nalazi.
Teren Limana kakav danas poznajemo je počeo da se gradi oko 1945. godine. Prvo se teren nasipao peskom a zatim su do 1955. postavljene cevi i šipovi duboko u pesku radi osiguranja stabilnosti grada.
Pomeranjem železnice i industrije na sever, ova močvarna i slabo naseljena periferija grada počela se razvijati u prostrano reprezentativno stambeno naselje.
Dizanje stambenih objekata i prateće infrastrukture je prvo počelo na Limanu 1, da bi se ubrzo razvila i preostala tri Limana. Tako je nekada močvarno područije, postalo jedno od urbanijih mesta za život u Novom Sadu.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
