TRONOŠA – Manastir Tronoša je jedna od najstarijih i najznamenitijih nemanjićkih svetinja i po predanju je zadužbina kralja Dragutina.
Ne postoje precizni podaci o godini nastajanja, ali smatra se da je manastir podignut u periodu 1276. do 1282. godine.
Crkva manastira je posvećena Vavedenju Presvete Bogorodice. Iako je prvobitno izgrađena 1317. godine, današnji izgled je iz 1834. godine kada je obnovljena u raško graditeljskom stilu. Nakon oslikavanja ikonostasa manastir je osveštan 1834. godine.
Kralj Dragutin, ktitor, nije dočekao završetak izgradnje manastira Tronoša. Smrt ga je u tome pretekla, te je njegova žena Katalina preuzela ktitorske obaveze i dovršila gradnju 1317. godine.
Manastir Tronoša se nalazi na putu za Krupanj, 17 km od Loznice. Danas je Tronoša srpski ženski manastir šabačke eparhije. Nalazi se u selu Korenita, u neposrednoj blizini Tršića na teritoriji grada Loznice.
Starešina manastira od 2004. godine je igumanija Varvara (Veselinović), a duhovnik manastira je arhimandrit Nikolaj (Veselinović).
Manastir Tronoša proglašen je za spomenik kulture od velikog značaja.
Značaj manastira Tronoša ogleda se u tome što je Vuk Karadžić svoje obrazovanje započeo u školi u manastiru 1797. godine.
Za vreme Prvog i Drugog srpskog ustanka Tronoša je mesto sastajanja ustaničkih vođa, zbog čega doživljava nova razaranja 1813. godine. Obnovljen je 1833. godine uz pomoć kneza Miloša Obrenovića. Za vreme Prvog svetskog rata u njemu je bila improvizovana bolnica.
Sadrži prepisivačku radionicu u kojoj su se prepisivale bogoslužbene knjige u toku 1571. i 1581. godine.
Tokom perioda robovanja pod Turcima, Tronoša je doživela sudbinu brojnih srpskih bogomolja. Prva velika obnova bila je 1559. godine.
Oštećena je i tokom Drugog svetskog rata. Današnji izgled manastirski kompleks je dobio 1961. godine. Čine ga saborni hram, novi konak sa prostranom trpezarijom, izložbeni prostor i Muzej Vukovog ranog školovanja.
Za manastir Tronošu vezan je jedan od najlepših narodnih običaja poznat kao „Ratarske sveće“.
Ratarske sveće predstavljaju viševekovni običaj, u manastiru Tronoša, kojim se daruju sveće i postavljaju u manastirskoj crkvi ispred oltara. Desnu sveću prilažu sela Tršić i Korenita, levu Zajača, Gornja Borina i ostali priložnici, jedna za jadranski, a druga za rađevski srez. Od davnina se pale svake nedelje i praznicima za zdravlje, sreću, kao i za zaštitu od grada i nevremena i bolji rod na njivama. Ono što ostane za godinu dana bude pretopljeno i koristi se za izlivenje novih sveća.
Na veliku sredu uoči Vaskrsa okolna sela izlivaju dve velike sveće koje donose na veliki četvrtak gde ih smeštaju sa desne i leve strane oltara. Sveće su teške više od 50 kg i visoke oko 1,5m, u narodu nazvane “Oračke ili Ratarske“ sveće.
Običaj izlivanja i paljenja ratarskih sveća uvršten je u Nacionalni registar nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije.
Česma devet Jugovića
Nedaleko od manastira Tronoša nalazi se desetocevna betonska česma sa hladnom izvorskom vodom, koju narodno predanje pripisuje devetorici braće Jugovića i starom Jug – Bogdanu. Iznad česme izdiže se kapela Svetog velikomučenika Pantelejmona.
Prvobitna česma i kapela, po narodnom predanju podignute su uoči Kosovske bitke 1388. godine. Sadašnja kapela sa česmom podignuta je 1968. godine.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
