ZRENJANIN – Izložba pod naslovom “Kenija, Tanzanija i Uganda: 1937-1939. Fotografije Kolomana Trčke” Muzeja afričke umetnosti biće svečano otvorena u Salonu Narodnog muzeja Zrenjanin u utorak, 3. juna 2025. godine, u 19 časova.
Fotografije koje je snimio Koloman Trčka (Veliki Bečkerek, 1909 – Beograd, 2000) beleže susrete ljudi sa različitih strana sveta, prikazuju starosedeoce i strance, udaljenost i preplitanje njihovih pogleda, otkrivaju odnose moći.
Na izložbi je predstavljen izbor crno-belih fotografija sa prizorima života i rada naroda istočne Afrike, kao i evropskih poslovnih ljudi i turista na tom prostoru u vreme britanske kolonijalne uprave.
Izložba ima za cilj da na osnovu dokumentarne vrednosti i estetike fotografija Kolomana Trčke ukaže na različite aspekte kulture, društvenih odnosa i privrede u prvim decenijama kolonijalne vladavine na području današnjih država Kenije, Tanzanije i Ugande.
Autorka izložbe je Marija Miloš, viša kustoskinja Muzeja afričke umetnosti.
Izložba “Kenija, Tanzanija i Uganda: 1937-1939. Fotografije Kolomana Trčke” dokumentuje različite vidove kolonijalne privrede kroz prizore sa plantaža pamuka, kokosa, kafe i drugih useva koji su se izvozili na svetsko tržište tridesetih godina prošlog veka sa područja današnjih država Kenije, Tanzanije i Ugande.
Jedan segment izložbe prikazuje razvoj poslovanja preduzeća “Bata” koje je tridesetih godina prošlog veka masovnom proizvodnjom i specifičnim menadžmentom postiglo uspeh na svetskom tržištu, kada svoje poslovanje počinje da širi i u istočnoj Africi. Koloman Trčka je u Keniji, Tanganjiki i Ugandi od 1937. do 1939. godine organizovao otkup i izvoz kože za preduzeće “Bata”, a svojim foto-aparatom beležio je različite poslovne situacije u neposrednom, živopisnom maniru.
Iz gradskih sredina, fotografije Kolomana Trčke izveštavaju o štrajku lučkih radnika u Mombasi 1939. godine, dok snimci starih jedrilica u luci i palate sa istorijskog lokaliteta Gedi otkrivaju vekovnu tradiciju gradova svahilske kulture na istočnoafričkoj obali.
U vidu foto-reportaže, na izložbi je predstavljena i nesvakidašnja priča o jednom Afrikancu koji je pripitomio krokodila, što je postala turistička atrakcija tog doba. U žanru pejsaža, izdvajaju se slike sa obala Belog Nila, nepreglednog prostranstva stepe, veličanstvenog Kilimandžara. Ova izložba dokumentuje i jedan planinarski poduhvat Kolomana Trčke – njegov uspon na Kibo, najviši vrh Kilimandžara, u martu 1939. godine.
Postavka obuhvata negative, fotografije, originalne foto-albume, izbor starih razglednica i novinskih članaka iz zbirke porodice Trčka i reprodukcije fotografskih slika u velikim formatima. Na izložbi će biti predstavljen i foto-aparat Zeiss Ikon Super Ikonta, model foto-aparata kakav je koristio i Koloman Trčka. Fotoaparat je iz privatne kolekcije zrenjaninskog fotografa Jovana Njegovića Drndaka.
Izložba će biti dostupna zrenjaninskoj publici do 19. jula 2025. godine. Nadležna kustoskinja je Ivana Arađan, istoričarka umetnosti zrenjaninskog muzeja.
