NOVI SAD – Izložba koja na drugačiji način govori o prošlosti Novog Sada, predstavljanjem četiri porodice – Šosberger, Karlavaris, Kapamauija i Bori, u galeriji Izdavačke kuće „Prometej“ u Novom Sadu, još jedna je potvrda da je vojvođanska prestonica, koja nosi ove godine tutulu Evropske prestonice kulture, grad seoba, multietničnosti i multukulturalnosti.
Nazvana „Dnevnici seoba – zapisi o novosadskim porodicama“, ova nadasve interesantna postavka, delo muzejske savetnice dr Gordane Petković iz Muzeja grada Novog Sada, putem dokumenata i fotografija, odabranih ličnih i porodičnih predmeta, usmenih predanja i anegdota, sačuvanih u ovim porodicama, koje su se u različitim istorijskim periodima doselile u Novi Sad, od prve polovine 18. do druge polovine 20. veka, publici pruža na uvid javnu i privatnu istoriju njihovih najuglednijih članova.
Svojom tematikom savršeno se uklopila u programski luk Seobe, drugi po redu, koji se sprovodi u sklopu realizacije projekta Evropske prestonice kulture, a jedan je od osam programskih lukova koji priča o migracijama i seobama, specifičnostima Novog Sada. U narednih mesec dana ne samo izložbom i publikacijom, nego i kroz posebne programe svake sedmice, na kojima će gostovati članovi ove četiri porodice, publika će moći da sazna i više o svakoj od njih.
– Novi Sad karakterišu seobe, multikulturalnost i multietničnost – kaže autorka izložbe Gordana Petković. – Zato smo odlučili da se pozabavimo poreklom i istorijom novosadskih porodica i njihovih znamenitih članova, koje su, svaka na svoj način, oblikovale istoriju našeg grada, ali čiji potomci i danas žive ovde i takođe stvaraju istoriju za neke generacije koje dolaze. Osnovni cilj izložbe jeste da se sačuvaju za budućnost dragoceni podaci o tim porodicama, koje su iznedrile uvažene članove lokalne zajednice, koji su često izlazili iz tih okvira. Značajan segment, na kojem istraživanje počiva, jeste korišćenje građe iz privatnih, porodičnih zbirki, najčešće brižljivo čuvanih i daleko od očiju šire javnosti. Posetioci će tako imati priliku da se uvere u multikulturalnost našeg grada i suživot pripadnika različitih nacionalnih zajednica, koje su uticale na formiranje njegovog identiteta. Svaka od predstavljenih porodica došla je u određenom trenutku u prošlosti, daljoj ili bližoj, i nastanila se u Novom Sadu. Ovaj grad bio je i ostao tačka njihovog susreta.
Porodica jevreskog porekla, Šosberger, od četiri ovog puta predstavljenih, prva se doselila u Novi Sad. Bilo je to u drugoj polovini 18. veka. Došla je iz Moravske u Novi Sad, tada još pogranični grad na jugu Austrijske carevine. Prvi član rođen ovde, što potvrđuju pisani podaci, bio je trgovac Abraham Šosberger (1779–1849), a jedan od najznačajnijih predstavnika te brojne porodice bio je dr Aleksandar Šosberger (1873–1944), lekar i prvi upravnik Gradske bolnice u Novom Sadu.
Porodica Bori potekla je iz Bačkog Gradišta
Najmlađa među njima, porodica Bori, potekla je iz Bačkog Gradišta, a nastanila se u Novom Sadu posle Drugog svetskog rata. Njen najistaknutiji član Imre Bori (1929–2004) bio je istoričar književnosti, profesor univerziteta i akademik. Objavio je oko 30 knjiga i više od 300 naučnih radova i bio izuzetna ličnost mađarskog kulturnog života u Novom Sadu
Porodica, u kojoj se generacijama bave medicinom, Kapamayija, doselila se u Novi Sad iz Pančeva nekoliko godina posle Prvog svetskog rata. Jedan od najistaknutijih članova bio je dr Žarko Kapamayija (1895–1979), lekar-oftalmolog i sanitetski potpukovnik, posle Prvog svetskog rata dolazi u Novi Sad i otvara privatnu ordinaciju u Grčkoškolskoj 6, potom u Njegoševoj 16, a radio je i u poliklinici Ureda za socijalno osiguranje.
Za porodicu Karlavaris italijanskog porekla, karakteristično je da se umetnost i bankarstvo među njenim predstavnicima prepliću tokom vekova. Krajem 17. veka iz Udina u severnoj Italiji razgranala se u Veneciju i Istru.
Put dela porodice Karlavaris iz Kastva u Istri, posle nešto više od dva veka, nastavljen je ka Vojvodini, odnosno Novom Sadu, nakon Prvog svetskog rata i pripajanja ovih oblasti Italiji. I novosadsku porodicu karakterišu dve grane – jednu je predstavljao Vjekoslav, koji se doselio1927, drugu Ivan koji se prvo nastanio u Perlezu (1919), a posle Drugog svetskog rata je došao u Novi Sad. Vjekoslav Karlavaris (Kastav, 1887 – Rijeka, 1974) bio je bankar i upravitelj Gradske štedionice u Novom Sadu.
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
