VRŠAC – Vršac ima sačuvane pojedine građevine i čitave komplekse ambijentalne celine što predstavlja lepe primerke raznih stilova, posebno barokne i secesijske epohe.
Zgrada na Trgu pobede br. 5 u Vršcu podignuta je 1870. godine i predstavlja spomenik kulture od velikog značaja. Zgradu je podigao vršački zanatlija Eberhard Antal, staklorezac i proizvođač ramova za slike, kasnije prodavac stakla i porcelana. Građena je u kombinaciji romantizma i secesije, kao ugaoni spratni objekat poslovno-stambene namene.
Stambeni deo se nalazio na spratu, a radionice i prodavnice stakla i porcelana u prizemlju. Zidana je od tvrdog materijala, malterisana i bojena, sa krovnim pokrivačem od biber crepa. Dekorativnom obradom fasada naglašeni su ugaona kula sa piramidalnom kapom i piramidalnim kulicama koje je flankiraju, balkon na spratnom delu ugla, sa kamenom masivnom ogradom i ugaonim stubom sa kapitelom stepenasto izveden, koji se nalazi na profilisanom uglastom postolju, ispod koga je usečeni ugao sa ulazom u lokal, kao i plitki rizaliti koji se završavaju zabatima sa trougaonim timpanonima u vrhu i stubovima sa strane. Jedna od fasada akcentovana je erkerom trapezaste osnove, ukrašenim keramičkim pločicama i porcelanskim glaziranim reljefima.
Zgrada na Trgu Save Kovačevića br. 33 izgrađena je 1904. godine, iste godine 13. januara “Luceaferul”, zavod za štednju i kredit d.d. u Vršcu, otkupio je parcelu i otpočeo sa zidanjem objekta. “Luceaferul” su osnovali bogatiji predstavnici rumunskog stanovništva iz Vršca i okoline, 1894. godine. Sve pripreme su izvršene, a 1895. godine, otpočela je sa radom banka, u kojoj se koncentrisao kapital banatskih Rumuna. Objekat nekadašnje rumunske banke sagrađen je 1904. godine sa osnovom u obliku izduženog, nepravilnog ćiriličnog slova P. Zgrada je zidana od tvrdog materijala, malterisana je i bojena, a krovni pokrivač je biber-crep. Na izrazito dekorativno obrađenoj fasadi vidljivi su uticaji secesije i neobaroka. Fasada je po širini podeljena na pet polja od kojih je centralno posebno naglašeno veličinom otvora i bogatstvom ukrasa. U centralnom polju prizemlja nalazi se ajnfor kapija čije su vratnice očuvane u prvobitnom obliku.
Levo i desno od kapije su po dva izloga. Na spratu iznad kapije je visoki prozor sa zaobljenim gornjim uglovima. Ispod ovog prozora je niska balustrada, a sa obe strane prozora su pilastri sa jonskim kapitelima i baroknim kartušama u donjem delu. Lučni timpanon sa floralnim ukrasom nalazi se u delu iznad prozora. Ostali prozori sprata, po dva sa svake strane centralnog, u svojim lunetama imaju barokne kartuše i girlande. Na frizu ispod krovnog venca, smenjuju se polja sa ovalnim ventilacionim otvorima i polja sa festonima. Iznad krovnog venca je dekorativna atika koja je u centralnom delu u obliku niskog zida sa ukrasnim volutama, dok su bočni delovi u obliku balustrade. Unutrašnjost zgrade je izuzetno dekorativno obrađena. Na svodovima prolaza ajnfora i tavanici stepenišnog hola sačuvana je prvobitna slikana dekoracija u kombinaciji folklornih i secesijskih elemenata.
Pod ovog hola je popločan raznobojnim keramičkim pločicama raspoređenim tako da formiraju razne geometrijske oblike. U niši koja se nalazi na galeriji sprata sa dvorišne strane objekta nalazi se skulptura predilje. Na njenom podnožju uklesan je natpis: C. Trampist. Takođe, u nekadašnjoj svečanoj sali na spratu, očuvani su metalni stubovi sa volutama, kao i duborez u delu iznad troja vrata. Zgrada poseduje ambijentalne vrednosti, s obzirom da se nalazi na centralnom gradskom trgu Vršca. Takođe, svojim stilskim osobenostima secesije i neobaroka tj. izrazito dekorativno obrađenom fasadom ona predstavlja ukras ovog dela grada.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
