VRŠAC – Grad Vršac i Srpska Pravoslavna Eparhija banatska proslavljaju svoju slavu sutra, na dan Svetog Sveštenomučenika Teodora Vršačkog, Episkopa banatskog.
Ovim povodom gradonačelnica Vršca i Njegovo Preosveštenstvo Episkop Banatski Gospodin Nikanor građane da isprate svečanost kojom će se proslaviti ovaj veliki praznik.
Subota 28.05.
17:00 – Praznična večernja služba u Hramu Svetog Teodora Vršačkog na Vršačkom bregu
Nedelja 29.05.
8:45 – Sveta arhijerejska liturgija u Hramu Svetog Teodora Vršačkog na Vršačkom bregu
13:30 – Rezanje slavskog kolača u Svečanoj sali Gradske kuće, Trg pobede 1 u Vršcu
Ponedeljak 30.05.
18:00 – Svečana akademija i dodela javnih priznanja povodom Dana Grada u Kongresnoj dvorani Centra Milenijum, Omladinski trg 17 u Vršcu
19:00 – Izjave laureata ispred Kongresne dvorane Centra Milenijum, Omladinski trg 17 u Vršcu
Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici slave Svetog Teodora Vršačkog, vladiku banatskog i predvodnika banatskih ustanika protiv turske okupacije 1594. godine. Sveti Teodor Vršački, slava je Grada Vršca.
Ko je bio vršački vladika Teodor Nestorović
Vršački Vladika Teodor Nestorović, pod barjakom sa izvezenim likom Svetoga Save, poveo je 1594. godine banatske Srbe u prvi veliki srpski ustanak protiv Turaka. Prema poznatim istorijskim podacima Vršac je bio centar pobunjenika, a Vladika moralni i duhovni pastir svoga naroda.
Ustanak Srba u Banatu bio je masovan. Četiri puta su ustanici u velikim bitkama pobeđivali Turke. Sva veća mesta u Banatu, sem Temišvara, nalazila su se u rukama ustanika. Kako je ta buna izgledala govore stihovi jedne od narodnih pesama iz tog vremena:
“Sva se butum zemlja pobunila,
Šest stotina podiglo se sela,
Svak’ na cara pušku podigao!”
Banatski ustanak silno je odjeknuo i među Turcima i u hrišćanskom svetu. Na dvoru austrijskog cara Rudolfa Drugog govorilo se o pobedama banatskih Srba, a nemački, francuski i italijanski hroničari pisali su o pokretu Srba u Banatu. Ustanak se suštinski oslanjao na Erdelj, čiji je zapovednik podsticao bunu.
Turski vojskovođa Sinan Paša zatražio je da se iz Damaska donese zeleni Muhamedov barjak kako bi ga suprotstavio srpskom svetitelju. A da bi potpuno uništio srpski nacionalni i verski zanos, doneo je iz manastira Mileševe mošti Svetog Save i spalio ih u Beogradu.
U odlučujućoj bici kod Bečkereka, jula 1594. godine, borilo se 4.300 ustanika protiv 36.000 Turaka. Hroničari su zabeležili da su Srbe, pored ratne sreće, napustili i saveznici iz Erdelja. Sve što je tokom proleća osvojeno, do jeseni je izgubljeno, a narod se opet našao u zbegovima.
Jedna četa ustanika, pod vođstvom Janka Lugošana Halabure, opsedala je Vršačku kulu u kojoj se nalazila turska posada. Arslan beg, zapovednik tvrđave, izazvao je Halaburu na dvoboj. U tom dvoboju Janko mu je odrubio glavu. Dvojica megdandžija su u ličnom obračunu spasli puno života svojih vojnika, što njihove istorijske uloge čini još značajnijim.
Jankova pobeda nije mnogo promenila situaciju, jer je uskoro pod Vršac stigao Hasan paša. Branioci Vršca su se povukli i ponovo prepustili tvrđavu Turcima, a Janko Halabura je nekoliko dana kasnije pogine u bitci kod sela Parta.
Turci nisu želeli da vladaju pustom, a plodnom zemljom pa su objavili pomilovanje za one koji se vrate i pokorno žive. I Vladika se, zbog naroda, vratio u Vršac, ali je po nalogu temišvarskog beglerbega uhvaćen i kažnjen jednom od najstrašnijih smrti, dranjem kože “na meh”.
Godine 1994. na inicijativu tada episkopa Banatskog, kasnije episkopa Žičkog Hrizostoma, kalendaru Srpske pravoslavne crkve prinet je Sveštenomučenik Teodor Vršački.
Tim činom je obnovljeno istorijsko pamćenje, a Vršac je povratio epitet važne varoši.
Na predlog vladike Nikanora, centralni Gradski trg, od 2009. godine, nosi ime Svetog Teodora Vršačkog.
Laureati za javna priznanja Grada Vršca u 2022. godini
Za izuzetne rezultate ostvarene na polju kulturnog stvaralaštva i očuvanju baštine, Nagrada za životno delo dodeljuje se Pavlu Vlahoviću.
Pavle Vlahović rođen je 1938. godine u Slatini – opština Prijepolje. Nakon završetka Pedagoške akademije u Vršcu, započeo je svoj bogati radni vek, koji traje i danas iako je u penziji. 1983. godine preuzima vođenje KUD-a Žarko Zrenjanin, današnji KUD Laze Nančića, gde odmah pokazuje organizatorske sposobnosti. Obnovlja zgradu pozorišta i stvara idealne uslove za nesmetani rad. U pozorištu ostaje više od 17 godina i sa pozorištem beleži značajne uspehe na mnogim pozorišnim festivalima. Pavle Vlahović je osnivač međunarodnog pozorišnog festivala “Vršačka pozorišna jesen“ i međunarodnog festivala folklora „Vršački venac“. Oba festivala osnovao je 1993.godine.
Za izuzetan doprinos u obrazovanju i društvenu odgovornost, Povelja Grada Vršca za 2022. godinu dodeljuje se Udruženju za podršku mentalno nedovoljno razvijenih osoba „Otvoreno srce sveta“.
Udruženje za podršku mentalno nedovoljno razvijenih osoba “Otvoreno srce sveta” osnovano je 1979. godine, a intenzivno radi na različitim programima za šire društveno prihvatanje ove ranjive, možda i najranjivije populacione grupe, već skoro 20 godina. Zahvaljujući njihovoj prisutnosti u našoj zajednici, ideja inkluzije postala je bliža građanima Vršca, a posebno deci, obezbeđujući na taj način i uslove za humanije društvo. Otvoreno srce sveta je takođe dalo podršku i učestvovalo u velikom inkluzivnom projektu Grada Vršca 2016. kada je zajedno sa pozorišnim umetnicima i radnicima realizovan program “Pozorište kao mesto inkluzije”. Iz tog projekta nastala je i prva vršačka inkluzivna predstava “Bajka o uspavanom Vremenku” koja je u produkciji Narodnog pozorišta “Sterija”, prvi put u širem području uspela da na sceni spoji pozorišne profesionalce i osobe sa mentalnim poteškoćama.
Za izuzetan doprinos u očuvanju prirode i zaštiti životne sredine Povelja Grada Vršca za 2022. godinu dodeljuje se Milivoju Vučanoviću.
Milivoj Vučanović rođen je 1976. godine u Vršcu i zaposlen je kao rendžer – čuvar prirode u JKP “Drugi oktobar”, preduzeću kojem jesu na upravljanje poverene Vršačke planine. Među Vrščanima je poznat kao “Mile Ptičar” i to ne bez razloga. Zahvaljujući njemu sačuvane su mnogobrojne vrste ptica, a veliki broj odavno nestalih i odseljenih ponovo je doleteo na Vršačke planine. Izuzetno je posvećen poslu, a njegov rad je prepoznat i van Vršca, pa ga mnogi smatraju jednim od najboljih rendžera u Srbiji. Živa je enciklopedija flore i faune Vršačkih planina.
Za izuzetan doprinos u privredi i humanitarni rad, Povelja Grada Vršca za 2022. godinu dodeljuje se Peri Macuri.
Pero Macura rođen je 1965. godine u Gudurici. Jedan je od najvećih ktitora i izvođača radova na hramu Svetog Trifuna u Gudurici. Nebrojeno puta je nesebično pomagao u obnovi prostorija MZ Gudurica, FK Vinogradar, KUD Vinogradi, Doma penzionera. Takođe je pokrovitelj organizacije festivala Zlatna Jesen i Dani Mladih Vina u Gudurici.
Za izuzetan doprinos u promociji kulture i umetnosti, Posthumno Povelja Grada Vršca za 2022. godinu dodeljuje se Momiru Cvetkoviću.
Momir Cvetković rođen je u Vršcu 1964. godine i jedan je od osnivača prvog vršačkog tonskog studija i muzičke radionice. Kreirao je muzičke grupe i soliste koji su danas afirmisani rok, džez i bluz muzičari evropskog i svetskog glasa. Ostavio je našem Gradu poseban muzički pečat označivši vršačku Berbu grožđa i Međunarodni folklorni festival “Vršački venac”, a kao kompozitor potpisnik je brojnih pozorišnih predstava, kratkih i dugometražnih filmova. Obavljao je i odgovoran posao direktora u Kulturnom centru, Muzičkoj produkciji Centra Milenijum i Narodnog pozorišta “Sterija”. Osnovao je Udruženje ljubitelja džeza, bluza i elektronske muzike “Džeztronik”, kojim je pomerio granice kulturnih dešavanja, a koje ove godine slavi 20 godina postojanja.
Javna priznanja dobitnicima će biti uručena na svečanosti povodom proslave praznika i slave Grada 30. maja 2022. godine u Kongresnoj sali Centra Milenijum.
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
