NOVI SAD – Srpska Atina uskoro će postati bogatija za kompleks Memorijalnog centra posvećenog žrtvama Novosadske racije i Pogroma u Bačkoj, a čije urbanističko-arhitektonsko rešenje je izabrano na javnom arhitektonskom konkursu koji je organizovao grad Novi Sad u saradnji sa Eparhijom bačkom i Fondacijom„Novi Sad – Evropska prestonica kulture“ 2022. godine, a u sklopu obeležavanja osamdesetogodišnjice Pogroma u Južnoj Bačkoj.
Objekat Memorijalnog centra u okviru kompleksa, se osniva kao ustanova kulturnih i društvenih sadržaja sa ciljem negovanja sećanja na žrtve Pogroma, u interesu obezbeđivanja organizacionih i materijalnih dobara za obavaljanje poslova u oblasti muzeološke, obrazovno – vaspitne, izdavačke, naučno-istraživačke delatnosti i saradnje sa sličnim centrima, fondacijama i udruženjima.
Razrada projektno tehničke dokumentacije je ugovorena nakon sprovedenog otvorenog postupka javne nabavke i ugovor je zaključen 7.februara 2024.godine sa grupom ponuđača u sastavu: „Vojvodinaprojekt“ ad Novi Sad, „DBA“ doo Novi Sad, „Elsing Group“ doo Novi Sad, „Neoinženjering“ doo Novi Sad i Geodetski biro „Ns Geodet“.
S tim u vezi, idejno arhitektonsko rešenje budućeg Memorijalnog kompleksa je projektovano tako da bude primereno nameni i značaju memorijalnog centra delikatne tematike i dostojan gest kojim se potcrtava važnost Pogroma, pre svega u kontekstu stvaranja snažnih identitetskih vrednosti, formiranja zajedničkog sećanja i povezivanja sa sopstvenom istorijom.
Foto: Ustupljena fotografija
MEMORIJALNI CENTAR BIĆE SMEŠTEN IZMEĐU MOSTA SLOBODE I KREATIVNOG DISTRIKTA
Na zadatoj lokaciji koja je smeštena između Mosta sloboda i Kreativnog distrikta, predloženo je arhitektonsko rešenje koje se pažljivo integriše u lokaciju, praveći skladan dijalog sa okruženjem i skoro neprimetno povezujući Limanski park sa Sunčanim kejom. Polazeći od pretpostavke da je uređenje slobodnih i zelenih površina šireg okruženja već formirano na nivou celine grada, Memorijalni kompleks se u potpunosti uklapa u zadati parkovski karakter i time formira celovitu i jasnu prostornu kompoziciju šireg obuhvata. Projektovan dominantno kao parkovska zelena površina, najveći deo Memorijalnog kompleksa je ozelenjen travom i različitim vrstama niskog i visokog rastinja, odnoseći se sa posebnom pažnjom ka očuvanju i povećanju zelenog fonda grada.
-Glavni korpus objekta Memorijalnog centra se smešta ispod terena koji se blago modifikuje, korespondirajući za postojećom konfiguracijom i zadatim niveletama Bulevara despota Stefana i gornje kote nasipa Sunčanog keja. Dodatno, pod uticajem snažnog prirodnog konteksta, arhitektonskim konceptom previjanja tla dolazi do određenog stepena zatvaranja objekta u odnosu na okruženje kojem pripada, tako da se predložena građena struktura može čitati kao zatvorena kontinualna ekstenzija terena. Na taj način se pravi već započeti dijalog sa užim i širim kontekstom, čime se dodatno naglašava intimnost i skrivenost prostora ovako delikatne namene i teme – istaknuto je za NS Uživo iz autorskog tima pomenutog projekta i dodato:
-Umetanjem strukture Memorijalnog centra u i ispod pročišćenog i umirujućeg pejzaža Memorijalnog parka, kao i suptilnim međusobnim prožimanjem ova dva prostorna segmenta, jasno se čita osnovna namera da se preplitanjem unutrašnjeg i spoljašnjeg prostora deluje emocionalno, simbolički i fizički snažno. Smena prostorih sekvenci prema projektovanom linearnom toku predstavlja pokušaj da se arhitektonskim sredstvima prikaže i objasni sam čin stradanja, te da se na taj način prevaziđe pasivno uključivanje posetilaca i pokrene na dublje emotivno iskustvo korišćenja prostora.
Foto: Ustupljena fotografija
Predloženo rešenje ulaza, kojim se simulira potonuće ispod zaleđene površine vode, može se čitati i kao pukotina ili rascep trga. Teskoba je dodatno naglašena trajanjem, dužinom putanje ulazne rampe i kontinuiranim spuštanjem, dok se pozicioniranjem centralnog artijuma i razvijanjem toka postavke oko njega, kao i krajnjim činom izlaska iz objekta kroz atrijum u parkovski prostor, briše granica i gubi percepcija potpuno skrivenog objekta.
BIĆE UREĐENA I ZONA ISPOD MOSTA SLOBODE
Rešenjem se predviđa i uređenje zone ispod mosta, pretežno namenjeno sedenju i zelenim površinama, izgradnja biciklističke staze koja povezuje postojeće na Bulevaru despota Stefana i Sunčanom keju, uz dodatni parking prostor pored Mosta slobode i zadržavanje postojećeg parkinga prema Kreativnom distriktu.
GRADONAČELNIK MIĆIN PODRŽAO PROJEKAT
Podsećanja radi, projekat Memorijalnog centra posvećenog žrtvama Novosadske racije i Pogroma u Bačkoj predstavljen je gradonačelniku Novog Sada Žarku Mićinu, kao i predstavnicima relevantnih gradskih institucija, Jevrejske opštine Novi Sad i Srpske pravoslavne crkve, a više o tome možete čitatiOVDE.
