Danas je 29. februar, prestupni dan koji nam se u kalendaru pojavljuje svake četvrte godine. Možemo da kažemo i da nam je današnji dan „poklonjen“, pa bi mogli i da ga iskoristimo što bolje. Stara latinska poslovica Carpe diem upravo to znači – iskoristite dan.
Izraz Carpe diem prvi put se pojavljuje u Horacijevim „Odama“ kao deo šire fraze Carpe diem quam minimum credula postero, što bi grubo prevedeno značilo „Ugrabi dan sa što manje vere u budućnost“. To ne znači da treba živeti samo u jednom momentu ne opterećujući se sutrašnjicom, već sasvim suprotno — da danas treba da uradimo sve što je u našoj moći da bi nam sutra bilo bolje.
Prestupna godina, zašto i kako?
Kalendarska godina obično traje 365 dana, jer je to vreme koje je potrebno Zemlji da obiđe oko Sunca.
Ali 365 je zapravo zaokružen broj.
Prosečno trajanje tropske (Sunčeve) godine, što je vremenski period potreban da bi se Sunce – gledano sa Zemlje našlo u istoj tački i ciklusu godišnjih doba, je oko 365 dana, 5 sati, 48 minuta i 45 sekundi.
Dužina tropske godine skraćuje se za otprilike 0,53 sekundi po veku.
Zbog te sitne razlike povremeno se dodaju dani da bi kalendar ostao u skladu sa godišnjim dobima.
Da nisu postojale prestupne godine i da se u obzir nije uzimalo dodatno vreme između kalendara, godišnja doba bi se javljala u različitim mesecima.
Na primer, tokom perioda od oko 700 godina, leto bi na severnoj hemisferi bilo u decembru umesto u junu.
Matematika iza prestupne godine:
Većina ljudi veruje da je prestupna svaka četvrta godina, ali to nije uvek tačno.
To je zato što razlika između tropske godine (precizan broj dana, sati, minuta, i sekundi) i kalendarskih godina u periodu od četiri godine nije tačno 24 sata.
Ona iznosi 23,262222 sata.
Dakle, i ovu razliku treba uzeti u obzir.
Pravilo je da se godina smatra prestupnom ako je deljiva sa četiri bez ostatka.
Izuzetak su godine koje su deljive sa 100.
One nisu prestupne.
Međutim, ako je godina deljiva sa 400, onda se smatra prestupnom.
Zvuči zamršeno?
Da pojasnimo sledećim primerom:
Godina 2000. bila je prestupna, jer je deljiva i sa četiri i sa 400.
Ali godine 1700., 1800. i 1900. su deljive sa četiri, ali nisu sa 400, tako da nisu bile prestupne.
Sledeća godina koja bi po pravilu ‘svaka četvrta’ trebalo da bude prestupna, a neće biti, jeste 2100.
I drevni narodi su imali prestupnu godinu:
Po jednom zapisu u kamenu stoji da su Egipćani 238. pre nove ere, u devetoj godini vladavine Ptolomeja Euerageta, izvršili reformu svog kalendara po kojoj je svaka četvrta godina bila prestupna sa 366 dana. Do toga je došlo kada su stari posmatrači primetili da zvezda Sirijus svake godine za četvrt dana kasnije izlazi. A tu zvezdu su pomno posmatrali jer im je ona nagoveštavala velike poplave Nila. Naime, Egipćani su imali razvijenu poljoprivredu na obalama Nila, a ona je svake godine plavila velike površine obradivog tla i nanosila plodonosan mulj i zbog toga za privredu Egipta je bilo od velike važnosti da znaju kada dolaze te poplave. Do poplava inače dolazi kada se snegovi sa visokih planina otope, ali su Egipćani verovali da njih izaziva moćni Sirius, najsjajnija zvezda na nebu Zemlje, ali naravno to je bila puka koincidencija sa redovnim sezonskim bujanjem velike reke.
Prva prestupna godina uspostavljena je 45. godine pre Hrista za vreme Julija Cezara u julijanskom kalendaru. Prema pravilu rimskog cara Avgusta, od 27. godine pre Hrista, februar je imao 30 dana, a avgust 29.
Navodno je Avgust želeo da u svom mesecu ima isto dana kao i Julije, ukupno 31 dan. Zato je odlučio da februaru oduzme dva dana, a avgustu ih doda. I tako je onda februar ostao sa 28 dana, a avgust dobio 31, prenosi 24. sata.hr.
Prema profesoru astronomije na Hamlin univerzitetu, Benu Goldu, Rimljani ionako nisu previše voleli februar. Zvali su ga mesec ostataka za koji su jedva čekali da prođe. Danas je to ipak drugačije i februar nam je poprilično drag mesec, najviše zato što brže prođe i plata „brže“ stiže.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
