Branislav, Brana Petronijević (1875-1954) kao najistaknutiji filozof iz Srbije, je najznačajnije uticao na profilisanje filozofskih orijentacija i struja, rasprava i sporova, i lično veoma doprineo znatnom porastu filozofskog života u našoj sredini.
Rođen je u selu Sovljak kod Uba, gde mu se i danas nalazi bista. U Valjevu, gde je završio gimnaziju, proglašen je za najznačajniju ličnost tog kraja svih vremena. Branislav Petronijević je bio redovni profesor Velike škole i Univerziteta u Beogradu i redovni član Srpske kraljevske akademije.
Po završetku gimnazije u Valjevu odlazi u Beč na studije medicine, a nakon trećeg završenog semestra seli se u Lajpcig na Filozofski fakultet, na kome je 1898. godine odbranio doktorat iz filozofije, fizike i botanike.
Iste godine postavljen je za učitelja jezika u trećoj beogradskoj gimnaziji, gde istovremeno predaje i filozofsku propedeutiku. Krajem te godine postavljen je za docenta Velike škole. Postaje profesor i kada je ova prerasla u univerzitet. Kratko se bavio i politikom na tragu ideja Svetozara Markovića, Pere Todorovića i Jovana Skerlića.
Branislav Petronijević jedan je od najvećih srpskih filosofa, čitavog svog života u potpunosti posvećen nauci. Osnivač je Srpskog filozofskog društva. Objavio je ukupno 53 originalna načela i otkrića. On sam je smatrao da je najviši nivo, kada je u pitanju nauka, dostigao u matematici. Izgradio je originalni sistem unutar kojeg je, pored metafizike, razmotrio i teoriju saznanja i filozofiju prirode. Metafizičko stanovište, koje je nazvao monopluralizam, razvijao je sučeljavajući ga sa s teorijama Baruha de Spinoze, Vilhelma Lajbnica i Džordža Berklija, i ga sa sopstvenom verzijom “diskretne geometrije”, sa svojom “empirio racionalističkom” teorijom saznanja i evolucionističkom filozofijom prirode.
Objavio je veliki broj tekstova o paleontologiji, biologiji, uporednoj anatomiji, fizici, hemiji, astronomiji i o istoriji pomenutih nauka.
Kao izuzetno svestrana i obdarena ličnost, Petronijević je predano radio na popularizaciji nauke i filozofije, pišući brojne eseje i feljtone u stručnim ali i popularnim časopisima i novinama. Najpoznatiji među njima, su svakako oni o velikim filozofima koji su doprineli popularizaciji filozofije kod nas, ali doneli i veliki ugled i širu popularnost i samom Petronijeviću.
Petronijević je takođe doživeo svojevrstnu popularnost. Tu mu, kako je primetio Bertrand Rasel ni antički stoici nisu bili ravni. Zbog toga se oko našeg najvećeg filozofa lako isplela anegdotsko-mitska slika, koja je najmanje bila lišena istine. A ta istina, da je taj naš velikan i usamljenik. Strogi analitičar i u isti mah pesnički nežna duša, kao nacionalna veličina, ipak skončao u bedi i siromaštvu.
Ovo izdanje Izabranih dela, sadrži dvanaest tomova stvaralaštva Branislava Petronijevića: Metafizičke rasprave; Principe metafizike I; Principe metafizike II; Teoriju saznanja; Od Zenona do Bergsona – članci i studije iz istorije filozofije; Istoriju novije filozofije; Spise iz praktične filozofije; Psihologiju; Prirodnjačke spise; Naučene spise(matematika,mehanika, fizika); Rezime filozofskih i naučnih radova i Autobiografiju, pisma i prepisku.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
