PANČEVO – Jedna od najstarijih crkvenoopštinskih biblioteka je biblioteka Srpske Pravoslavne crkvene Opštine u Pančevu. Tačno vreme njenog nastanka ne može se odrediti, jer je biblioteka nastajala postepeno.
Protojerej Slađan Tubić, starešina Uspenskog hrama u Pančevu kaže da izgradnjom Svetouspenske crkve 1811. godine možemo reći da je počeo razvoj i crkvene biblioteke, jer je hram bio centar duhovnog života Srba Donje varoši u Pančevu i sigurno je imao određeni broj bogoslužbenih i ostalih knjiga za potrebe sveštenika, odbornika i vernog naroda.
„Iz mnogih izvora se vidi da biblioteka postoji u ovom periodu, jer su mnogi ugledni Srbi darivali knjige biblioteci. 1871. godine donesena je odluka ,,Dr Kasapinović predlaže da se ona biblioteka koju su neki knjižari rodoljubi sopstvenim trudom nabavili i ovdašnjim srpskim učiteljima namenili, a njemu na čuvanje predali, usvoji i proglasi za crkvenoopštinsku“. Predlog je usvojen i predloženo je odboru da ga izvrši. Bibliotekom rukovodi perovođa Crkvene opštine, ona nije javna nego samo priručna. Od 1872. godine počinje redovna nabavka knjiga kada je rešeno i pitanje budžeta biblioteke. Crkvena Opština je pomagala biblioteku sa 200 forinti, iz budžeta Svetouspenskog hrama“, kaže Protojerej Slađan Tubić, starešina Uspenskog hrama u Pančevu.
1872. godine Kamenko i Pavle Jovanović, osnivaju srpsku štampariju i knjižaru. Knjižara braće Jovanović ima velike zasluge za formiranje fonda biblioteke Crkvene Opštine Pančevo. Svake godine knjižara je poklanjala određeni broj knjiga biblioteci, a časopise koje je dobijala u toku godine koričila bi i takođe poklanjala biblioteci i to je neprocenjivo blago koje biblioteka poseduje. 1889. godine biblioteka postaje javna, ima svoj statut, bibliotekara i redovna budžetska sredstva za nabavku knjiga.
Crkvena Opština izdvaja veća budžetska sredstva za rad biblioteke. Biblioteka je 1922. godine brojala više od 6.000 knjiga.
„Sudbinu srpskog naroda i Crkve, posle Drugog svetskog rata, delila je i biblioteka. Pošto je imovina Crkvene Opštine Pančevo bila velikim delom oduzeta, mesta za biblioteku nije bilo. Ona se nalazila u sali Uspenske crkve, sve dok pri Preobraženskom hramu nije oslobođena prostorija gde je biblioteka privremeno premeštena. Formirana je radna grupa, sve knjige su zavedene u protokol i urađena je azbučna kartoteka. Biblioteka je i dalje ostala zatvorenog tipa. Biblioteka danas ima oko 15 000 knjiga, od čega 2.500 knjiga na mađarskom i nemačkom jeziku. Bogata je mnoštvom časopisa i starih novina, poseduje nekoliko rukopisanih bogoslužbenih knjiga. Biblioteka ima najbogatiji fond knjiga iz 19. veka. Važi za najstariju crkvenoopštinsku biblioteku kod Srba. Poslednjih godina je rađeno mnogo na njenom sređivanju, urađena je preventivna zaštita nekih knjiga. Postojalo je više inicijativa da se biblioteka preseli u adekvatan prostor, takođe da se preseli i pod krov gradske biblioteke, međutim do toga nije došlo. Crkvena opština je brinula o biblioteci koliko je mogla. Blagoslovom Njegovog Preosveštenstva episkopa banatskog G. Nikanora, na inicijativu i zalaganje sveštenstva Svetouspenskog hrama i crkvenog odbora, 2022. godine pronađen je prostor u porti Uspenskog hrama. Sredstvima Crkvene Opštine Pančevo ,,Centar“, prostor je renoviran i adaptiran za potrebe biblioteke. Biblioteka je preneta u ovaj prostor iz prostorije pri Preobraženskom hramu. Ove 2023. godine, izrađene su nove police i trudom sveštenstva ceo materijal biblioteke je pažljivo složen u novi adekvatan prostor. Nadamo se, da su došla neka bolja vremena i da će biblioteka ovde i ostati. Sada sledi dug i težak posao da se izvrši digitalizacija bibliotečke građe i da se određene knjige adekvatno zaštite od propadanja“, kaže Protojerej Slađan Tubić, starešina Uspenskog hrama u Pančevu.
Istorija ove biblioteke je istorija srpskog naroda u gradu Pančevu, a i šire. Ona poziva sve nas na odgovornost i poštovanje prema istoriji naših predaka.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
