SREMSKI KARLOVCI – Na današnji dan pre 176 godina u Sremskim Karlovcima, održana je Majska skupština i proglašena Srpska Vojvodina.
Na Majskoj skupštini pojavili su se predstavnici Srba iz svih srpskih krajeva i zemalja, ne samo iz Austrougarske. Srbi su tada zahtevali svoju političku i kulturnu autonomiju od Beča.
Skupština se sastala 1. i 3. maja (po “starom” kalendaru ili 13. do 15. maja po novom) 1848. godine u Sremskim Karlovcima. Tada su postavljeni i zahtevi koji su postali temelji za dalji politička nastojanja Srba u Ugarskoj. Rajačić je izabran za patrijarha, Đorđe Stratimirović je izabran za vožda, a pukovnik Stevan Šupljikac je (u odsustvu) izabran za vojvodu što je i bilo srpsko pravo po Leopoldovim privilegijama.
Srem s granicom, Baranja, Bačka sa bečejskim distriktom i šajkaškim bataljonom i Banat sa granicom i kikindskim distriktom su se ujedinili u “Srbsku vojvodinu”.
U sastav Srpske Vojvodine ušli su Baranja, Srem, Bačka i Banat.
Te 1848. godine, Evropu su zahvatile mnogobrojne revolucije i bune, koje su imale nacionalni predznak. Evropski narodi su ih pokrenuli i vodili za nacionalna ujedinjenja, oslobođenja od stranih vladara i rušenje feudalnog poretka. Nemiri su trajali godinu dana (1848-1849.) i nazvani su „Proleće naroda“. Nemiri su zahvatili Pariz, Brisel, nemačke države i pokrajine, Italiju, ali i tadašnju Austrougarsku.
Bečki dvor se, između ostalog suočio i sa težnjama slovenskih naroda kojima je vladao, da dobiju svoje samostalne države i nezavisnost od Austrougarske. Tu želju za osamostaljenjem ispoljili su i Mađari…
Mađari predvođeni Lajošem Košutom zahtevali su samostalnost od Austrije, a u okviru granica koje su usvojene u San Stefanu, što bi prestavljalo gotovo polovinu tadašnje teritorije Austrougarske.
U početku su Srbi iz Vojvodine stali na mađarsku stranu, traživši od njih autonomiju, pravo na korišćenje ćirilice, pravo na svoj obrazovni sistem i kulturu. Međutim, Mađari su to tada kategorički odbili.
Srpska Delegacija predvođena Đorđem Stratimirovićem predala je Ugarskom parlamentu povelju o srpskoj autonomiji koja je odbijena uz obrazloženje da u Ugarskoj postoje samo mađarski narod i jezik.
Za Srbe je ovaj pokušaj dominacije samo mađarske kulture i jezika bio neprihvatljiv, pa ubrzo izbijaju neredi u Novom Sadu i Kikindi gde se pale spisi na mađarskom.
Skupština je 15. maja pre 176 godina proglasila Srpsko Vojvodstvo. Zahteve sa Majske skupštine su odbili i Austrijanci i Mađari.
Bečki dvor je u početku odbio zahteve, međutim, uskoro se predomislio usled ratnih dejstava i priznao odluke Majske skupštine, te proglasio vojvodsko zvanje Stevanu Šupljikcu.
Oformljena je Srpska narodna vojska, sastavljena najviše od graničara, šajkaša i dobrovoljaca iz Srbije koje je predvodio Stevan Knićanin.
Rat izmedju Austrije i Ugarske koji je usledio doneo je velika stradanja i žrtve među srpskim narodom. Stevan Šuplikac komandovao je Austrijsko-srpskim vojnim korpusom, a posle njegove smrti general Kuzman Todorović.
Ruske trupe ugušile su Mađarsku revoluciju na jesen 1849. godine, a Bečki dvor je želeo da se oduži Srbima za vernost tokom rata.
Carskim patentom 18. novembra 1849. obrazovana je nova austrijska krunska zemlja – Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat, koja je obuhvata ceo Banat, Bačku i Srem, sa središtem u Temišvaru. Od tada, sve vreme postojanja monarhije Habzburga, austrijski car nosio je i titulu velikog vojvode Vojvodstva Srbije.
Ovakvom autonomijom Srbi nisu bili do kraja zadovoljni i živeli su u uverenju da ih je bečki dvor izigrao.
Postoji i istorijska anegdota da je čuveni srpski pesnik Jovan Jovanović dobio nadimak Zmaj tako što je ćirilicom pored svog imena pisao datumu održavanja skupštine – 3. maj, po starom kalendaru.
Majska skupština je deo viševekovne borbe srpskog naroda severno od Save i Dunava za ujedinjenje sa svojom maticom, čija je kruna 1918. godina i konačno prisjedinila Srbiju i Vojvodinu.
Pročitajte još:
Preuzmite našu Android aplikaciju sa Google Play Store.
