Do kraja godine očekuju se prvi rezultati istraživanja koja bi mogla da doprinesu rekonstrukciji vinske istorije Srbije i otkriju stare, zaboravljene sorte vinove loze koje su se nekada gajile širom zemlje.
Reč je o projektu „Genetic varietal identification of vines from Serbian vineyards“, koji sprovode naučnici Univerziteta u Beogradu, u saradnji sa stručnjacima Instituta za vino i vinovu lozu Univerziteta La Rioha iz Španije.
Naučni tim i cilj istraživanja
U istraživanje su uključene profesorke Slavica Todić i Vera Rakonjac sa Poljoprivrednog fakulteta, prof. dr Željko Tomanović sa Biološkog fakulteta i Miroslav Nikolić sa Instituta za multidisciplinarna istraživanja.
„Cilj projekta je identifikacija uzoraka vinove loze prikupljenih sa starih i nepoznatih čokota širom Srbije. Ovog proleća sakupljeno je oko 90 uzoraka iz Toplice, Župe, Negotinske krajine, Deliblatske peščare, Niša, Aleksinca, Pirota, Leposavića, Orahovca i manastira Rača, Studenica i Sretenje“, izjavio je prof. dr Tomanović.
Genetskom analizom očekuje se otkrivanje novih i autohtonih sorti, kao i njihova revitalizacija i povratak u komercijalnu proizvodnju.
Loze stare više od dva veka
Jedan od najzanimljivijih primera je vinova loza uz manastir Rača, za koju se pretpostavlja da je stara više od 200 godina, kao i loza ispred zgrade starog načelstva u Negotinu, verovatno posađena pre pojave filoksere.
Tomanović naglašava da Srbija ne može biti konkurentna na globalnom tržištu vinima od internacionalnih sorti poput šardonea ili kaberne sovinjona, već razvojem autentičnih domaćih sorti koje imaju istorijsku i genetsku vrednost.
Fokus na prokupcu i genetskoj otpornosti
Drugi deo istraživanja fokusiran je na prokupac, najznačajniju autohtonu sortu Srbije.
Planirano je sekvenciranje genoma osam odabranih klonova, među kojima su i čokoti iz manastira Sretenje i vinograda u Župi iz 19. veka.
Cilj je da se utvrdi koji klonovi pokazuju najveću otpornost na bolesti i klimatske promene, kao i koji su najbolji za proizvodnju vrhunskih vina.
Nastavak ranijih projekata
Ovaj projekat predstavlja nastavak programa „Valorizacija genetskih resursa vinove loze u Srbiji“, sprovedenog 2021. i 2022. godine uz podršku Ministarstva poljoprivrede.
Tada je otkriveno devet do tada nepoznatih sorti vinove loze u različitim vinskim rejonima Srbije, čime je otvoreno novo poglavlje u proučavanju genetskog bogatstva domaćih vinograda.
